Armenian dictionary - օձի

Free Armenian spellchecker

Get HySpell now!

Nayiri

Armenian Arm | Armenian-English Arm-Eng | English-Armenian Eng-Arm | Armenian-French Arm-Fre | French-Armenian Fre-Arm

Morphology

Western Armenian

օձի → օձ (noun)

View Morphological Analysis

Singular • Genitive case

Singular • Dative case

Dictionary

օձ գոյական Իժ, քարբ, (անթոյն) լորտու:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 500։

ՕՁ

գոյական
    1. անոտն սողուն։
    2. (անթոյն՝) լորտու։
    3. (թունաւոր՝) իժ, քարբ։
    4. (փորձիչ՝) սատանայ, խորամանկ։

Phrases

ծարաւաբեր խայթուածով օձ

եղջիւրաւոր օձ

եղջերիկ։

յաղթամարմին օձ

ջուրի օձ

ջրօձ, հիդրա։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 540

New!

ՕՁԻՔ (ձեաց, յոգնակի), օձիքի, օձիքներ

գոյական
1. Զգեստի կամ շապկի վերի եզրը, որ օձի նման պատում է վիզը, լինում է կանգնած կամ պառկած։

‣ Վերարկուիս օձիքը լաւ չի նստում։
‣ Օձիքը նեղ է. սեղմում է վիզը։
‣ Օսլայվող շապիկների օձիքները շարժական են անում։

2. (Օձ՚ից) Տանջանքի մի տեսակ գործիք։

Phrasal Verbs

Օձիքն ազատել մէկից, Օձիքն թափել մէկից

չէզոք բայ Հազիւ հազ ազատվել ձանձրացնող՝ զզուեցնող մէկից։

‣ Օ՜ֆ, հազիւ օձիքս ազատեցի (կամ թափեցի) նրանից. մինչև այստեղս (վիզը) էր հասցրել։

Մէկի օձիքը կպչել, Մէկի օձիքը փակչել

ներգործական բայ Մէկին ձթի պէս կպչել, թախանձել, սաստիկ ձանձրացնել։

‣ Ի՞նչ ես օձիքս կպել, վազ չես գալիս։
‣ Օձիքս է կպել թէ ինձ համար դաշնամուր առ։

Phrases

Օձիքը երկուք

ածական Շատ հարուստ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2370

New!

(beta)

ՕՁ ի (ից), օձեր

գոյական
1. (Կենդանաբանական) Սողունների դասին պատկանող կենդանիների կարգ, որոնք ունին երկայնաձիգ գլանաձեւ թեփոտ մարմին, առանց ոտների, երկճղի լեզու. շարժվում են գալարելով. վերի և վարի ծնօտներն իրարից բաժանված են, ուստի օձերը կարողանում են երախն ու կոկորդը շատ լայն բանալ, որսը չեն ծամում ու մանրում, այլ ամբողջապէս կուլ են տալիս (Ophidia)։

Օձերը բաժանվում են երկու ցեղի, թունաւոր (venerosa) և անթոյն (Innocua)։

2. Փոխաբերաբար (Կրօնական) Սատանայ, որ ըստ եկեղեցական մեկնիչների, օձի կերպարանքով խաբեց Եւային և հրապուրեց արգելված պտղիցն ուտել։

3. Նմանութեամբ Մանկական խաղալիք թղթէ շրջանակից, մի կողմից երկայն պոչ կպցրած և միւս կողմից թել կապած, որը քամուն տալով բարձրացնում են օդի մէջ ինչպէս վիշապ։

‣ Երեխաները դուրսը օձ են թռցնում։

Իբրեւ ածական
4. Ժանտ, խայթող, դժնեայ մարդ։

‣ Գիտե՞ս ինչ օձն է նա։
‣ Օձ մարդ է, նրանից հեռու կաց։

Phrasal Verbs

Օձի լեզու ունենալ

չէզոք բայ
1. Շատ համոզիչ լեզու ունենալ։

2. Չարախօս լինել։

‣ Նա օձի լեզու ունի, ամենքին խայթում է։

Phrases

⨀old word Օձ աւազակ

գոյական Եւային խաբող օձը (2), սատանան։

Օձ խուզող կամ, Օձ կնտող

ածական Որ ամեն մի չնչին բանից աշխատում է մի օգուտ հանել, կծծի, ժլատ։

Օձի կծած

ածական Սաստիկ չար և անգութ։

‣ Էն օձի կծածի ձեռքը մի՛ տար ինձ, քո ձեռքովդ դատաստան արա։

Օձի վրայ թքի՝ օձը կսատկի

Շատ վատ՝ ժանտ մարդ է։

Օձի փուշ

ածական Ժանտ, դժնեայ։

‣ Թող ինձ լաւ ճանաչի, թէ ո՛վ եմ կամ ի՛նչ օձի փուշ։

Օձերը կծնին

Բանը շատ դժուարանալ՝ երկարել՝ ուշանալ։

‣ Նրա ձեռքից մինչեւ փողերն առնես՝ օձերը կծնվին։
‣ «Ընչանք ծէքը բացվեց, օձերը ծնեցին»։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2368

New!

(beta)

ՕՁԻՔ

գոյական
1. հագուստի՝ շապիկի վիզի մասի կտրուածքը. փողպատ, փողակ.

2. հագուստի՝ շապիկի վերին մաս, որ օձի նման կը պատէ վիզը։

Types

— Կեղծը՝ կեղծօձիք.

— փոթաւոր՝ փոթօձիք, վակաս։

Phrasal Verbs

Օձիք թօթուել

ներգործական բայ զզուանք յայտնել։

Օձիքէն բռնել

ներգործական բայ
1. ստիպել, պարտադրել, հարկադրել, նեղել.
2. պատասխանատուութեան կանչել:

Օձիքէն կախուիլ

ներգործական բայ պնդել, ստիպել, նեղելով բան ուզել։

Օձիքէն քաշել

ներգործական բայ
1. ստիպել, բռնադատել.
2. յանդիմանել։

Օձիքը ազատ ձգել

ներգործական բայ ձեռք քաշել, թոյլ տալ որ երթայ՝ մեկնի։

Օձիքը ազատել

ներգործական բայ
    1. նեղացուցիչ բանէ ճողոպրիլ, հարցապնդումէ փրկուիլ.
    2. հետապնդումէ փրկուիլ.
    3. ձերբակալուելէ ազատիլ։

Օձիքը ձեռք տալ

ներգործական բայ ձերբակալուիլ։

Օձիքին փակչիլ

չէզոք բայ
1. մէկը հանգիստ չձգել, անընդհատ նոյն մանը ուզել՝ պահանջել.
2. սաստել։

Phrases

Օձիքը ձեռքս է

1. իմ տրամադրութեանս տակ է.
2. փախուստ՝ ազատում չունի։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2460

New!

(beta)

ՕՁ

գոյական
    1. երկարաձիգ՝ գլանաձեւ՝ թեփոտ եւ առանց ոտքի մարմին ունեցող սողուն մը, որ գետնի վրայ, ջուրի մէջ եւ կամ ծառերու վրայ գալարուելով յառաջ կը շարժի.

    2. (Փոխաբերական իմաստ) խորագիտութիւն.

    3. (Փոխաբերական իմաստ) առողջութիւն, բժշկութիւն.

    4. (Փոխաբերական իմաստ) նենգաւոր՝ խարդախ՝ չարալեզու՝ բանսարկու մարդ.

    5. (Փոխաբերական իմաստ) նախանձ.

    6. (Փոխաբերական իմաստ) չար, խայթող (խօսք՝ մարդ)։

Օձերը երկու ցեղի կը բաժնուին - թունաւոր եւ անթոյն։

Թունաւոր օձեր իժ՝ 60 - 70 սմ. երկար, գլուխը՝ եռանկիւնաձեւ, գոյնը՝ գորշ կամ կարմրաւուն զիկզակ սեւ երիզներով, բերնին մէջ, վերին կզակին յառաջամասին մէջ ունի կոր երկու, ակռայ, կեռիք կոչուած, 7-8 մմ. երկար եւ խողովակաձեւ ակօսով։ Իժի տեսակ մըն է եղջերիկը (եղջիւրիկ, եղջերաւոր իժը), որ երախին ծայրը ունի կակուղ եղջիւր մը։

Ակնոցաւոր կամ հնդիկ մոլի օձ։

Արքայիկ, այսպէս կոչուած՝ իր թագաձեւ գլխուն համար:

Բոժոժաւոր օձ կամ խարամանի: Բոժոժաւոր օձի տեսակ մըն է ահաւոր խարամանին:

Անթոյն օձեր -

Լորտու կամ լողակ, հասարակ օձ, որ կեռիք չունի, այլ՝ փոքր ակռաներ: Ասոր կարգէն են ողորկամորթ օձը, դեղին լողակը եւ եսկուլապեան օձը (բուն մահիկ):

Վիշապներ - թագաւոր վիշապ, ջրային վիշապ, շերտաւոր պիւթոն եւ երկշերտեան պիւթոն:

Types

առաւելաբար Եգիպտոսի մէջ գտնուող օձ:

երկարահասակ օձ։

Phrases

Անոյշ լեզուն օձը ծակէն կը հանէ

1. շողոքորթութիւնը ձեռնտու է.
2. քաղաքավարութիւնը դրական արդիւնքի կը հասցնէ։

Phrases

Զիս չխայթող օձը թող հազար տարի ապրի

եսասէր՝ եսամոլ մարդու մտածում:

Թունաւոր օձին գլուխը որքա՛ն շուտ ջարդես, օգուտ է

մոլութիւնները՝ բնաւորութեան յոռի գիծերը՝ չարագործ մարդիկը պէտք է կանուխէն լքուին՝ սպաննուին:

Հարուստ մարդը օձ կերաւ, ըսին՝ դեղ է, աղքատը կերաւ, ըսին՝ անօթի է

հարուստին ըրածը միշտ ճիշդ կը նկատուի, աղքատինը՝ սխալ:

Մէկ (նոյն) ծաղիկէն օձը թոյն կը շինէ, մեղուն՝ մեղր

նոյն բանը, նայած ենթակային նկարագիրին, տարբեր ձեւով կ՚օգտագործուի:

Մինչեւ այն ատեն, որ օձին մայրը չսպաննես, ձագը ձեռքդ չ՚անցնիր

երկրորդական հարց մը լուծելէ առաջ՝ պէտք է լուծել հիմնական հարցը:

Օձէն ալ դեղ կը շինեն

1. ամենէն վախնալիք՝ գարշելի բանէն ալ կարելի է օգտուիլ.
2. աշխարհի մէջ անպէտք բան չկայ:

Phrases

Օձէն խայթուողը կը քնանայ, անօթի մարդը չի կրնար քնանալ

անօթութիւնը շատ զօրաւոր ազդեցութիւն ունի:

Օձը գլխէն կը սպաննեն

չարիքը հիմէն պէտք է դարմանել՝ արմատահանել:

Օձը դուրսէն է նախշուն, մարդը՝ ներսէն

մարդուն գեղեցկութիւնը՝ արժէքը իր ներաշխարհին մէջ է։

Օձը իր շապիկը կը փոխէ, բնաւորութիւնը չի փոխեր

բնածին յատկութիւնները անփոփոխելի են։

Օձը որ օձ է, մարդը ջուր խմելու ատեն՝ չի խայթեր

կ՚ըսուի այն մարդուն, որ օձէն աւելի չարամիտ՝ նենգաւոր է:

Օձի ձուկն հաւու ճուտիկ դուրս չի գար

նոյնն է՝ օձը իր շապիկը կը փոխէ՝ բնաւորութիւնը չի փոխեր։

Օձին գլուխը պզտիկութենէն պէտք է ջարդել

յոռի յատկանիշ մը շատ կանուխ էն պէտք է սրբագրել:

Օձին խայթածը կ՚առողջանայ, լեզուին խայթածը չ՚առողջանար

չար լեզուի մը ձգած գէշ ազդեցութիւնը չ՚անհետանար:

Օձին ձագը առաջ՝ նախ զինք պահողը՝ մեծցնողը կը խածնէ՝ կը խայթէ

օձը երախտամոռ՝ անհաւատարիմ է։

Օձին սե՛ւն ալ անիծուի, սպիտա՛կն ալ

1. օձը գարշելի արարած մըն է (տեսակներուն միջեւ տարբերութիւն չկայ).
2. ատուած ժողովուրդի մը բոլոր զաւակներն ալ նոյնն են։

Օձի անունով բոյսեր.

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2457

New!

(beta)

Similar words

օծի

Usage beta 145 citations

Usage of matching Word Forms

Hold phone in landscape mode or decrease zoom in order to view Usage results

New! Explore the usage of the word form օձի in the Corpus of Western Armenian.

Also search for "օձի" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

(1976) New! Հայոց լեզվի հանգաբառարան

Word Structural

(2014) Դպրոցական բառակազմական բառարան

Etymological

(2010) Հայերեն ստուգաբանական բառարան
(2010) Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը - [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
(2004) Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
(1995) Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
(1926) Հայերէն արմատական բառարան

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

(2009) Միջին հայերենի բառարան

Early Modern Armenian

(2014) Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում

Foreign word

Names

(2010) Հայոց ազգանունների բառարան
(2005) New! Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) New! Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ) - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) New! Հեղինակներ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973) New! Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968) Արական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968) Իգական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942) Հայոց անձնանունների բառարան

Place names

(2011) Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ - [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986) Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան

Plant names

Specialized

(2015) Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013) New! Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987) Հայերենագիտական բառարան
(1979) Տէրունի տօներ - [Ծիսական Բառարան]
(1979) Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ - [Ծիսական Բառարան]
(1975) Լեզվաբանական բառարան

Abbreviations

(2021) New! Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020) New! Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007) Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996) Հապավումներ - [Նոր բառերի բացատրական բառարան]