Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

տարածէ → տանիլ (verb)
(Substantive Past Participle) • Singular • Ablative case
տարածէ → տարածել (verb)
Present Tense • Subjunctive Mood • Third Person • Singular
Imperative Mood • Singular
 Dictionary
տարածել ներգործական բայ Սփռել, ծաւալել, ընդարձակել, պարզել (թեւ):
տարածութիւն գոյական Ընդարձակ մակերեւոյթ, անջրպետ * լայնութիւն, ծաւալ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 449։


ՏԱՆԻԼ
ներգործական բայ
    1. կրել։
    2. փոխադրել։
    3. վարել, առաջնորդել։
    4. պարունակել։
    5. տոկալ, դիմանալ, համբերել, հանդուրժել։
    6. (խաղի մէջ՝) շահիլ։
    7. (դրամախաղի մէջ՝) կթել, ջնթել։
    8. (դեր՝ պաշտօն՝) կատարել։
    9. (տեղ մը՝ բանի մը՝) յանգիլ։
    10. (կատակ՝) վերցնել, հանդուրժել։
    11. (կատակի՝) զարնել։

Phrases
խլել տանիլ
յափշտակել. կորզել։

գլուխ տանիլ
ձանձրացնել, արդուկել։

խելքը տանիլ
հրապուրել։

հոգ տանիլ, խնամք տանիլ, դարման տանիլ
հոգալ, խնամել, դարմանել։

յաղթութիւն տանիլ
յաղթել։

յառաջ տանիլ
յառաջացնել, զարգացնել։

դիրքը՝ վիճակը տանիլ
դիրքին՝ վիճակին պատշաճիլ, վայլել, յարմարիլ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 486
New!
ՏԱՐԱԾԵԼ
ներգործական բայ
    1. սփռել, փռել, ընդլայնել, ծաւալել, բանալ։
    2. (ապրանք՝) պարզել, ցուցադրել։
    3. (լուր՝) տարաձայնել, ձանձնել։
    4. (հնձուած խոտը դարձնել՝ չորնալու համար՝) ծորել։


ՏԱՐԱԾՈՒԻԼ
չէզոք բայ
    1. սփռուիլ, փռուիլ, ընդլայնիլ, ծաւալիլ, ընդարձակիլ, երկննալ։
    2. (կրակ՝ հիւանդութիւն՝) ճարակիլ։
    3. (նիւթի մը վրայ՝) յամենալ։
    4. (լուր՝) տարաձայնուիլ։
    5. (սովորութիւն՝ դրութիւն՝) ընդհանրանալ։
    6. (գաղափար՝) հող գտնել։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 489
New!
ՏԱՆԵԼ (տանիմ, տանէի, տանիցիմ, մի՛ տանիր, տանելոց, անցեալ կատարեալ տարայ, ապառնի տարայց, տարցես, տա՛ր, տարա՛յք, տարեալ), տանում եմ, էի, ստոր. տանիմ (կմ տանեմ), տանէի, ապառնի կտանիմ (կտանեմ), տանելու, անցեալ կատարեալ տարայ, տարաւ (կմ տարեցի, տարեց), հրամայական տա՛ր, տարէ՛ք, տարած, տարել
ներգործական բայ

Phrasal Verbs
Տանել-բերել
ներգործական բայ
    1. Ձեռքը կամ ձեռքով մի բան այս ու այն կողմը շարժել թափն աւելացնելու կամ շարժումին ուղղութիւն տալու նպատակով։
‣ Ձեռքը (կամ գաւազանը) տարաւ բերեց, ուղղակի վզակոթին իջեցրեց։

    2. Փոխաբերաբար Մտքումը կշռադատել յարմար խօսքը գտնելու համար։
‣ Նրա կարծիքը հարցրին, նա էլ տարաւ բերեց ու «գողը դուք էք», ասաց, «անմեղ մարդկանց գող մի՛ բռնէք»։

Տանուլ տալ (Յատուկ ձեւ, որ գործ է ածվում իբրեւ կրաւորական բայ տանել՚ի 13 նշանակութեամբ)
կրաւորական բայ Պարտութիւն կրել, յաղթվել, տարվել։
‣ Դատարանում գործը տանուլ տուեց։
‣ Ինչ որ առաջին խաղերի ժամանակ տարել էի՝ բոլորը տանուլ տուի։

ՏԱՆՎԵԼ (քիչ գործածական),
ՏԱՐՎԵԼ տարվեցի
կրաւորական չէզոք բայ նոյն նշանակութեամբ։

Տե՛ս եւ Տարել։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2133
New!
(beta)
ՏԱՐԱԾԵԼ տարածեցի
(ասուրերէն tarasu, փռել, մեկնել, տարածել ?)

ներգործական բայ
    1. Հեռու տեղեր տանել, ծաւալել։
‣ Քամին բոյսերի թեթեւ սերմերը, տեսակ-տեսակ միկրոբներ տարածում է ամեն տեղ։
‣ Ամեն գործարան աշխատում է իւր արտադրութիւնները որքան կարելի է շատ տարածել։
‣ Լրագիրներ կան, որոնք տարածվում են միլիոնաւոր օրինակներով։

    2. Հեռուն տանել, հասցնել մինչեւ։
‣ Աղեքսանդր Մեծը իւր իշխանութիւնը տարածեց մինչեւ Հնդկաստան։
‣ Նրա ազդեցութիւնը տարածվում է նոյն-իսկ հեռաւոր երկիրների վրայ։

    3. Չորս կողմը հռչակել, հրապարակել։
‣ Իբրեւ գաղտնիք եմ ասում ձեզ, չտարածէ՛ք, ոչ ոք չիմանայ։
‣ Նրա մասին թշնամիները աննպաստ լուրեր են տարածում։

    4. Լայն բանալ, մեկնել։
‣ «Հա՛յր, տարածի՛ր ձեռներդ իմ վրայ օրհնութեամբ»։
‣ Ծառերը որքան օդի մէջ են տարածում իրանց ճիւղերը, այնքան էլ գետնի տակ են տարածում արմատները։

⨀old meaning 5. Փռել, բաց անել։
‣ Արծիւը իւր թեւերը տարածելով սաւառնում էր երկնակամարում։
‣ Ծառերն ու ծաղիկները իրանց տերեւները տարածել էին արեւի կիզիչ ճառագայթների տակ՝ կարծես հեւում էին տապից։

    6. Իրանից դուրս արձակել։
‣ Արեգակը լոյս և ջերմութիւն է տարածում ամեն կողմ։
‣ Մի փոքրիկ վարդ, բայց ո՜րքան անուշահոտութիւն է տարածել սենեակում։

    7. Փոխադրել մէկից միւսին։
‣ Մի բորոտ ոչխար ընկաւ հօտի մէջ, բորը բոլոր ոչխարների վրայ տարածեց։
‣ Կան հիւանդութիւններ, որոնք տարածվում են շփման միջոցով, հիւանդին կամ նրա վարակված իրին դիպչելով։
‣ Այդ սովորութիւնը հետզհետէ տարածվեց։

ՏԱՐԱԾԵԼ (տարածեցայ),
ՏԱՐԱԾՎԵԼ տարածվեցի
կրաւորական չէզոք բայ
     նոյն նշանակութեամբ։

Դարձեալ՝
    1. Փռվել, մեկնվել։
‣ Յոգնած ուղեւորները ծառի տակ գետնի վրայ տարածվեցին ու քնեցին։

    2. Որոշ ծաւալ գրաւել, տեղ բռնել։
‣ Օդը տարածված է ամեն տեղ։
‣ Կովկասեան լեռնաշղթան տարածվում է Սեւ ծովից մինչեւ Կասպից ծովը։

    3. Ծաւալը մեծանալ, ընդարձակվել՝ մասնիկների իրարից հեռանալուց։
‣ Մետաղները ջերմութիւնից տարածվում են։
‣ Աւելի տարածվում են գազերը։


⨀old word ՏԱՐԱԾԱՆԵԼ
ներգործական բայ Տե՛ս Տարածել։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2145
New!
(beta)
ՏԱՆԻԼ
ներգործական բայ
    1. տեղէ մը ուրիշ տեղ փոխադրել. տեղափոխել.
    2. հեռացնել.
    3. բան մը՝ մէկը տեղ մը հասցնել.
    4. ուղղութիւն ունենալ, դէպի տեղ մը ուղղուիլ՝ ձգուիլ, տեղ մը հասցնել.
    5. տեղ մը յանգեցնել.
    6. վարել, առաջնորդել, ղեկավարել.
    7. քշել, վարել.
    8. (Փոխաբերական իմաստ) անյայտացնել, կորուստի մատնել.
    9. թալանել, կողոպտել.
    10. գողնալ.
    11. (Փոխաբերական իմաստ) գրաւել, յափշտակել, տիրանալ.
    12. վանել, հեռացնել, փարատել.
    13. կրել, փոխադրել.
    14. գերեվարել.
    15. խաղի մէջ յաղթել. շահիլ.
    16. կրել, տոկալ, դիմանալ, համբերել, հանդուրժել.
    17. վերցնել, կանչել.
    18. մօտեցնել.
    19. մտցնել, մխրճել.
    20. հետը վերցնել, ուղեկից դարձնել.
    21. հաղորդել, յայտնել.
    22. հրաւիրել.
    23. ստանալ, առնել, վերցնել.
    24. պարունակել՝ առնել իր մէջ:

Phrasal Verbs
Մէկուն գլուխը տանիլ
ներգործական բայ մէկը ձանձրացնել։

Տանիլ-բերել
ներգործական բայ
    1. այս ու այն կողմ շարժել.
    2. խորունկ մտածել, կշռադատել:

Տանիլ տալ
ներգործական բայ
    1. մէկուն միջոցով բան մը տեղափոխել՝ ուղարկել.
    2. պարտուիլ, յաղթուիլ։

Phrases
Տանող-տանողի
    1. ո՛վ կու գայ՝ կը հասնի՝ կը տանի. ո՛վ կարող է՝ կը վերցնէ.
    2. յափշտակող-յափշտակողի:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2250
New!
(beta)
ՏԱՐԱԾԵԼ
ներգործական բայ
    1. հեռու տեղեր տանիլ, ծառալել, ընդարձակել, ընդլայնել.
    2. հեռուն տանիլ, հասցնել մինչեւ. սփռել, համասփռել.
    3. չորս կողմը հռչակել՝ հրապարակել. տարաձայնել, ուրիշներու սեփականութիւնը դարձնել (լուր՝ գաղտնիք եւ այլն).
    4. փռել, բանալ.
    5. երկարել, պարզել.
    6. պարզել, ցուցադրել (ապրանքը).
    7. ծորել (հնձուած խոտը դարձնել՝ չորնալու համար).
    8. ծախել, վաճառել.
    9. իրմէ դուրս արձակել.
    10. լսելի դարձնել, հնչեցնել, հասցնել:


ՏԱՐԱԾՈՒԻԼ
չէզոք բայ
    1. սփռուիլ.
    2. փռուիլ, երկարիլ, երկննալ, պառկիլ.
    3. ծաւալիլ, ընդլայնիլ, ընդարձակուիլ.
    4. ճարակիլ (կրակ՝ հիւանդութիւն).
    5. յամենալ՝ խորանալ նիւթի մը վրայ՝ մէջ.
    6. տարաձայնուիլ, հաղորդուիլ (լուր).
    7. ընդհանրանալ (սովորութիւն).
    8. արմատանալ, արմատաւորուիլ, հող գտնել (գաղափար).
    9. հռչակուիլ, հրապարակուիլ.
    10. տարբեր տեղերու մէջ հաստատուիլ՝ բնակիլ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2259
New!
(beta)
ՃԱՐԱԿԻԼ
ներգործական բայ
    1. արածիլ.
    2. ուտել։

Types
— Հրդեհի՝ տարածուիլ, ծաւալիլ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1369
New!
(beta)
 Usage beta 2 citations 

Usage of matching Word Forms

New! Explore the usage of the word form տարածէ in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "տարածէ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com