Nayiri.com

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1814

New!

(beta)

ՊԱՏՐԱՍՏԵԼ

ներգործական բայ
    1. որեւէ բան գործածելու՝ օգտագործելու համար պատրաստ վիճակի հասցնել. բան մը գլուխ հանել, կատարել.
    2. շինել, յառաջ բերել. կառուցանել.
    3. կազմակերպել, յօրինել.
    4. նախապատրաստուիլ յառաջիկայ գործի՝ մրցումի համար.
    5. հագուեցնել, հանդերձել, սարքել.
    6. անհրաժեշտ գիտելիքները փոխանցել. ուսուցանել, սորվեցնել.
    7. անհրաժեշտ աշխատանքը՝ պարտականութիւնը կատարել. սորվիլ, դասը ընել.
    8. ուտելիք՝ խմելիք եւ այլն եփել՝ եռացնել եւ այլն.
    9. որեւէ անհրաժեշտ բան － ուտելիք՝ խմելիք՝ պաշար եւ այլն － հաւաքել ապագայի՝ հետագայի համար.
    10. գալիք դէպքերը կռահելով՝ նախատրամադրուիլ.
    11. հաղորդելու՝ յանձնելու՝ խօսելու համար գրելով՝ մտածելով կազմել.
    12. սադրել, տրամադրել.
    13. կարգի բերել, յարդարել.
    14. նիւթել, չարիք մտածել.
    15. թելադրել, խրատել, ձեւի բերել.
    16. փռել, բանալ, սփռել։

Types

— Հանդէս՝ սարքել։

— Հողը՝ մշակել:

— Հում կաշիներ՝ խաղախորդել, աղաղել։

— Միտքերը՝ տրամադրել։

— Պէտք եղած բաները՝ հոգալ, հայթայթել։

— Սեղան՝ շտկել, յարդարել։

Derivatives

— Չէզոքը՝ Պատրաստուիլ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2011

New!

(beta)

ՍԱՐՔԵԼ

ներգործական բայ
    1. առարկայի մը՝ մեքենայի մը եւ այլնի մը մասերը իրարու կցել՝ որպէսզի աշխատի.
    2. շինել, կառուցել.
    3. նորոգել. վերանորոգել.
    4. կարգաւորել, յարդարել, զարդարել.
    5. պատրաստ ընել. պատրաստել, շտկել.
    6. կազմակերպել.
    7. հնարել, յարմարցնել, յերիւրել.
    8. նիւթել, լարել.
    9. ստեղծել, կերտել.
    10. յաջող՝ յարմար կերպով դասաւորել։

New!

(beta)

ԳԼՈՒԽ

գոյական
    1. մարդու կամ կենդանիներու մարմնի ա՛յն մասը, որ կը պարունակէ ուղեղը՝ տեսանելիքը՝ լսելիքը՝ հոտոտելիքը եւ ճաշակելիքը՝ բացի շօշափելիքէն.

    2. գագաթ, ծայր, սկիզբ.

    3. մեծաւոր, գլխաւոր, առաջնորդ.

    4. խելք, դատողութիւն.

    5. գիրքի բաժանում.

    6. հատ (թիւ). օրինակ՝

‣ մարդ գլուխ.

7. վերջ, վախճան։

Types

— Լերան գլուխ՝ սար, կատար, գագաթ, արտեւան.

— ցորենի՝ արմտիքի ՝ հասկ.

— խաշխաշի՝ քարուկ, կոնգոմ.

— գիրքի՝ հատուած.

— ցամաքի՝ հրուանդան.

— սիւնի՝ խոյակ.

— խումբի՝ առաջնորդ.

— բանակի՝ հրամանատար.

— հակառակորդներու՝ պարագլուխ։

Phrasal Verbs

ի գլուխ հանել

չէզոք բայ յաջողիլ, աւարտել.

ողջ գլուխը Աւետարանի տակ դնել

չէզոք բայ ինքզինքը վտանգի ենթարկել.

գլուխը չորս կողմ զարնել, գլուխը ամէն կողմ զարնել

չէզոք բայ ամէն միջոց գործածել՝ յաջողելու համար.

գլուխը առնել-երթալ

չէզոք բայ փախչիլ, անհետանալ.

գլուխը բռնել

չէզոք բայ ա) գլուխը ծանրանալ, բ) գինովնալ.

գլուխի գալ

չէզոք բայ սթափիլ.

գլուխը գուլպայ հիւսել

ներգործական բայ մէկուն մեծ վնաս նիւթել՝ պատրաստել.

գլուխը ոտքէն ծանր բերել

չէզոք բայ գլխիվայր դարձնելու սպառնալիք ընել.

գլուխը կապել

ներգործական բայ ամուսնացնել.

գլուխը լեցնել

ներգործական բայ նախապաշարել մէկը ուրիշի մը դէմ.

գայլի գլուխին Աւետարան կարդալ

չէզոք բայ ի զուր խրատել.

գլուխը ծեծել, ծունկերը ծեծել

չէզոք բայ ա) վերջին ծայր յուզուիլ. բ) յուսահատութեան մատնուիլ:

Phrases

ածական ապուշ, բթամիտ.

ամէն գլուխն ալիւրոտ՝ ջաղացպան չէ

արտաքինէն խաբուելու չէ.

գլուխը դատարկ

ածական ապուշ, անխելք.

գլուխը քերելու ժամանակ չունի

շատ զբաղած է.

գլուխս ուռեցաւ

ձանձրացայ լսելէն.

գլուխդ աղեմ որ չհոտիս

մէկու մը ըսածը չհաւնիլ.

գլուխդ ուտէ

անէծք.

գլուխիս վրայ տեղ ունիս

ա) պատրաստ եմ ուզածդ ընելու, բ) սիրով կ՚ընդունիմ քեզ.

գլուխիս վրա՞յ նստեցնեմ

ամէն բան ըրի, դեռ ի՞նչ կ՚ուզես.

գլուխէդ վեր գործերու մի՛ խառնուիր

ուժերէդ կամ իրաւունքէդ վեր բան մը մի՛ ըներ.

գլխուդ վրայ կ՚երդնում

դիմացինը համոզելու գերագոյն ճիգ կամ միջոց.

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 409

New!

(beta)

ԿԱՏԱՐ

գոյական
1. ծայր, գագաթ.

2. վերջ, աւարտ։

Types

— Լերան՝ գլուխ, գագաթ, սար, արտեւան, ծայր.

— ծառի՝ պսակ.

— հաւազգիներու՝ բբուկ, կակաչ.

— յոպոպի՝ ցցունք։

Հակառակը՝ ստորոտ, սկիզբ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 979

New!

(beta)

ՍԱՐ