Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

որ → որ (adverb)
որ → որ (conjunction)

Matching Word Forms

որ → որ (pronoun)
որ → որ (adverb)
որ → որ (conjunction)
որ → որ (determiner)
 Dictionary
որ դերանուն Յարաբերութիւն ստեղծող բառ:
որ շաղկապ Թէ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 364։


ՅԱՐԱԲԵՐԱԿԱՆ
ածական
    1. Իրար հետ յարաբերութիւն՝ կապ ունեցող։
‣ Ապրանքի քանակութիւնն ու գինը յարաբերական են։

Phrases
Ուղղակի յարաբերական, Ուղիղ յարաբերական
ածական Որքան (մէկը) շատ՝ այնքան էլ (միւսը) շատ։
‣ Աշխատանքն և արդիւնքը ուղղակի յարաբերական են, որքան շատ աշխատանք դրվի՝ այնքան շատ արդիւնք կստացվի։

Հակառակ յարաբերական
ածական Որքան (մէկը) շատ՝ այնքան (միւսը) քիչ։
‣ Բաժանարարը և քանորդը հակառակ յարաբերական են. որքան բաժանարարը մեծանայ՝ այնքան քանորդը կփոքրանայ։

    2. Իրար հետ յարնչութիւն ունեցող, որի գաղափարը կապվում է մի այլ գաղափարի հետ։
‣ Հայր և որդի յարաբերական բառեր են, որովհետեւ հայր բառը ծնեցնում է մեր մէջ որդի գաղափարը և ընդհակառակը։

    3. Համեմատական, բաղդատական։ Հակառակը՝ Բացարձակ։
‣ Ոյժ, մեծութիւն ևն յարաբերական գաղափարներ են. երկիրը մեծ է լուսնի համեմատութեամբ, բայց փոքր է արեգակի համեմատութեամբ։
‣ Ոչինչ բացարձակ չկայ բնութեան մէջ, բացի նիւթից. ամեն ինչ յարաբերական է։
‣ «Գիտութեան զարգացման իւրաքանչիւր աստիճանը նոր հատիկներ է աւելացնում բացարձակ ճշմարտութեան այդ գումարին, բայց իւրաքանչիւր գիտական բնոյթի ճշմարտութեան սահմանները յարաբերական են»։

    4. (Քերականական) Բառ, որ կապում է երկրորդական նախադասութիւնը գլխաւորի հետ և որին գլխաւորի մէջ համապատասխանում է մի ցուցական բառ։

Phrases
Յարաբերական դերանուն
գոյական Յարաբերական դերանունն է որ. սրան գլխաւոր նախադասութեան մէջ, զօրութեամբ կամ ներգործութեամբ, համապատասխանում է նա, այն, (սա, դա, այս, այդ), օրինակ՝
‣ Ամուսնացաւ այն աղջկան հետ, որին սիրում էր։
‣ Ինչ որ գուշակում էիր՝ կատարվեց (զօրութեամբ հասկացվում է՝ այն)։

Յարաբերական մակբայ, Յարաբերական ածական
գոյական Յարաբերական մակբայներ և ածականներ են որքան, որտեղ, ուր, որպէս, որպիսի ևն, որոնց համապատասխան ցուցական մակբայներն ու ածականներն են այնքան, այնտեղ, այնպէս, այնպիսի ևն։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1543
New!
(beta)
ՈՐ (վօր, ＋ վօր կմ ＋ օր) (զոր, որոյ, որում, յորմէ, որով, որք, զորս, որոց), որի, որին, որից, որով, որում, որոնք, որոնց, որոնցից, որոնցով, որոնցում
յարաբերական դերանուն գոյական ածական
    1.

մակբայ
    7. Երբ, երբ որ։
‣ Ես որ ասում եմ մի բան գիտեմ։
‣ Դու որ յօժար ես, մենք ի՞նչ կարող ենք ասել։
‣ Որ այդպէս է՝ գնանք։

շաղկապ
    8. Եթէ։
‣ Դուք որ ասէիք՝ կհամաձայնէր։
‣ Որ իմանաս ինչ եմ առե՜լ։
‣ Որ գիտենայինք՝ մենք էլ կառնէինք։

    9. Որպէսզի։
‣ Նազ է անում, որ շատ խնդրենք։
‣ Այնպէս բաժանեցէք, որ բոլորին էլ հասնի։
‣ Վեր կացաւ որ գնայ։

Phrases
Որ և է, Որ և իցէ (այժմ գրվում են միասին՝ որեւէ, որեւիցէ)
Ինչպէս էլ լինի, ով էլ լինի (գործ է ածվում թէ՛ շնչաւորի և թէ անշունչի համար)։
‣ Որեւէ պատճառ ունեցել է որ չէ եկել։
‣ Ուզում եմ որեւիցէ գործ գտնեմ որ պարապ չմնամ։
‣ Որեւէ մարդ։
‣ Որեւիցէ հեղինակ։

Զոր օրինակ
մակբայ
⨀old meaning 1. Ինչպէս որ։

    2. Օրինակի համար, օրինակ (այս նշանակութեամբ կրճատ ձեւով գրվում է նաեւ զօր.)։
‣ Պատ շարելու աւելի յարմար և ձեռնտու նիւթեր կան քան քարն ու աղիւսը, զոր օրինակ Արթիկի տուֆը։
‣ Ասացուածը կարող է արտայայտվել գոյական անունով. զօր. կեանքը շարժումն է։

Ըստ որում
    1. Ըստ այնմ որ, որովհետեւ, քանի որ։
‣ Այս պատիւը նրան է վերաբերում, ըստ որում նա է մեր մէջ աւագագոյնը։

    2. Որի համաձայն։
‣ Պայման կնքեցին, ըստ որում վաստակը հաւասարապէս պէտք է բաժանեն։

Ուր որ է, Որտեղ որ է
մակբայ Իսկոյն, շուտով։
‣ Տանից դուրս եկաւ կարճ ժամանակով, ուր որ է (կամ որտեղ որ է) կգայ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1727
New!
(beta)
ՈՐ
կը գործածուի զանազան իմաստներով եւ իբր մասունք բանի-յարաբերական դերանուն, շաղկապ եւ եղանակաւորիչ բառ:


ՈՐ
յար դեր.
    1. կը կապէ երկրորդական նախադասութիւնը գլխաւոր նախադասութեան մէկ բառին (ցուց. դերանունին կամ գոյականին՝ յարաբերեալ), ան, ով որ նշ. (այս պարագային՝ պարտաւոր է առնել իր յարաբերեալին թիւը. իսկ հոլովով՝ ինչ որ կը պահանջէ իր դիրքը՝ պաշտօնը երկրորդական նախադասութեան մէջ). օրինակ՝
‣ մեզի այցի եկող անձը, զոր կողոպտեցին ավազակները.

    2. կը կապէ երկրորդական նախադասութիւնը գլխաւոր նախադասութեան ըսածին (բային) իբրեւ անոր լրացուցիչը՝ թէ, իբր թէ նշ. օրինակ՝
‣ կը կարծէ, որ կորսնցուցածը գտած՝ է.

    3. ո՞վ, ի՞նչ, որ մէկը (իբրեւ հարցական դեր.).

    4. ա՞յս թէ այն, մէ՞կը թէ միւսը (ընտրութեան հարց):


ՈՐ
շաղկապ
    1. որպէսզի (երկրորդական նպատակային նախադասութիւնը կը կապէ գլխաւոր նախադասութեան). օրինակ՝
‣ եկած եմ, որ քնանամ.

    2. երբ (ժամանակ).

    3. քանի որ (հիմք եւ պատճառ).

    4. եթէ (պայմանական).

    5. չափ, որակ, աստիճան:


ՈՐ
եղնկ.
    1. բառ արդեօք (թերահաւատութիւն). օրինակ՝
‣ ո՞վ կու գայ որ.

    2. մի՞թէ (կասկած, երկմտութիւն, զարմանք)։

Phrases
Ո՞ր (ի՞նչ). հովը փչեց
անակնկալի եկայ, զարմա՜նք, շատոնց ինծի եկած չէիր։

Ո՞ր ջուրը իյնամ
շուարած եմ, չեմ գիտեր ի՛նչ ընելս։

Որո՞ւն կ՚ըսես
ո՛չ ոք կ՚ուզէ. լսել, ուշադրութիւն չ՚ըներ՝ չի դարձներ:

Որո՞ւն պէտքն է
ո՛չ ոք հոգ կ՚ընէ, բոլորն ալ անտարբեր են:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1879
New!
(beta)

Similar words
ոռ
օր
 Usage beta 26,728 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

New! Explore the usage of the lemma որ or the word form որ in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "որ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com