Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Dictionary
ԱՐԴԱՐ
ածական
    1. ուղիղ, շիտակ, ճիշդ, օրինաւոր, իրաւացի, բանաւոր։
    2. անպարտ, անմեղ։

Phrases
արդար իւղ
հալած կարագ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 46
New!
ՈՉ
մակբայ գոյական

Phrases
⨀old word Ո՛չ ինչ
Այնքան էլ չ(է)։

Ո՛չ իսկ
մակբայ Ոչ նոյն-իսկ, նոյն-իսկ… ոչ, չը, (բացասական բայով)։
‣ Ես ոչ մի բանից չեմ վախենում, ոչ իսկ մահից։
‣ Նրան ոչ ոք, ոչ իսկ դու՝ չէք կարող համոզել։

Ո՛չ թէ… այլ, ⨀old word Ոչ եթէ… այլ
Ուղղում է առաջին՝ սխալ միտքը, դնելով երկրորդը՝ ուղիղը։
‣ Ոչ թէ քնած է, այլ մեռած։
‣ Դուք ոչ թէ մեզ օգնում էք, այլ բեռ էք մեզ համար։

⨀old word Ոչ իւիք
մակբայ Ոչ մի բանով, ոչնչով։

Ոչ միայն… (այլ և)
Դարձուածք, որով ընդունվում է առաջին խօսքը և լրացնվում է երկրորդով, թէ՛ մէկը և թէ միւսը։
‣ Նա կորցրեց ոչ միայն կարողութիւնը, այլև պատիւը։
‣ Ոչ միայն դու ես այդ ասում, այլև շատերը ձեզանից։
‣ Ոչ միայն ուրախ չեմ, այլև ցաւում եմ որ եկաւ։

(Այս դարձուածքում երբեմն աւելորդ տեղը գործ են ածում «թէ». ոչ թէ միայն… այլ և)։

Ոչ ոք
դերանուն
(բացասական բայի հետ)։
    1. Ոչ մի մարդ։
‣ Ոչ ոք չկա՞յ ձեր մէջ, որ այս բանը յանձն առնէ։
‣ Դուռը բացի, ոչ ոք չկար։

    2. Ոչ մէկը։
‣ Մեզանից ոչ ոք այդ բանը չգիտէ։
‣ Ես ոչ ոքի չեմ ստիպում։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1710
New!
(beta)
ԱՐԴԱՐ (արդարոյ)
ածական
    1. Նա որ դատում կամ գործում է արդարութեան և օրէնքի համաձայն։
‣ Արդար դատաւոր։

    2. Մեղք չգործած, փրկված։
‣ Արդարները կուրախանան այս աշխարհում, մեղաւորները կուլան։

    3. Օրէնքի դէմ չմեղանչած, յանցանք չունեցող, անմեղ։
‣ Քննութիւնը կորոշէ, թէ ո՛վ է արդարը, ո՛վ է մեղաւորը։
‣ Դատարանը նրան արդար ճանաչեց։

    4. Ինչ որ գործվում է համաձայն արդարութեան և օրէնքի։
‣ Արդար գործ։
‣ Արդար դատաստան՝ վճիռ։

    5. Հիմնաւոր, օրինաւոր։
‣ Արդար զայրոյթ՝ վրէժխնդրութիւն՝ պատիժ։

    6. Ճիշտ, բնական, առողջամիտ։
‣ Արդար կարծիք։
‣ Դուք արդար չէք դատում։

    7. Ուղիղ, ճիշտ, սահմանված որակով կամ քանակով։
‣ Արդար կշեռք։
‣ Արդար չափ։

    8. Անխարդախ, անարատ։

Phrases
Արդար եղ, Արդար իւղ
գոյական հալած կարագ, կամ կաթից պատրաստված անխառն իւղ, հակադրութեամբ մսի իւղի կամ ճարպի։

Աչքի արդար եղ
գոյական Ամենաթանկագին, ազիզ. (գործ է ածվում աւելի հեգնական մտքով՝ իբր ատելի, անցանկալի)։
‣ Կարծես աչքիս արդար եղն է, ամեն օր գալիս է։

Արդար կակալ
գոյական Թարմ և համեղ, չկծված, չսեւացած։

    9. Օրինաւոր միջոցով ձեռք բերված, հալալ։
‣ Արդար վաստակ։
‣ Արդար պտուղ։

    10. Ճշմարիտ, իրաւացի։
‣ Արդար խօսք։
‣ Տեսնենք, ո՛վ սուտ դուրս կգայ, ո՛վ արդար։

գոյական
    11. Նա որ արդար է։
‣ Ի՞նչ զանազանութիւն կայ արդարի ու մեղաւորի մէջ։
‣ Մի՞թէ մեղաւորի փոխարէն արդարը պիտի տուժէ։

    12. Ինչ որ արդար է. արդարութիւն։
‣ Արդարն ասացէք։
‣ Ինչ որ արդար է՝ այնպէս էլ վճռեցէք։

մակբայ
    13. Արդարութեամբ, արդարացի՝ իրաւացի կերպով։
‣ Արդար դատել՝ վճռել՝ չափել՝ կշռել՝ վարուել՝ խօսել։

Հակառակը՝ Անարդար, մեղաւոր, յանցաւոր, սուտ, ապօրինի, խարդախ ևն։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 280
New!
(beta)
ՈՉ
մակբայ
    1. ժխտական մասնիկ, որ աշխարհաբարի մէջ ոին կորուստով եղած է չ: Գրաբարի մէջ կը դրուէր բայերուն քով (բացի հրամայական, արգելական եւ ըղձական ձեւերէն) եւ կը ժխտէր անոնց գործողութիւնը՝ վիճակը. օրինակ՝
‣ ոչ ունիմ= չունիմ.

    2. կը գործածուի սովորաբար ածականներու հետ ժխտական-բացասական իմաստով։ Կը դրուի անկէ առաջ, կը միացուի գծիկով, մօտաւորապէս համանշանակ ան ժխտական մասնիկին. օրինակ՝
‣ ոչ-գոհացուցիչ, ոչ-ախորժելի.

    3. հերքում, ժխտում, մերժում, չէ իմաստով, իբրեւ ժխտումի պատասխանական բառ. օրինակ՝
‣ Պիտի գա՞ս։ - Ո՛չ.

    4. զէրոյ, զրոյ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1851
New!
(beta)
ԱՐԴԱՐ
ածական
    1. ան որ կը դատէ ու կը գործէ օրէնքով եւ արդարութեամբ. օրինակ՝
‣ արդար դատաւոր.

    2. անկողմնակալ, անաչառ. օրինակ՝
‣ արդար դատաստան՝ վճիռ.

    3. մեղք չգործած, անպարտ, փրկուած, պարկեշտ, հաւատարիմ, սուրբ, անմեղ. օրինակ՝
‣ արդար մարդ.

    4. օրինաւոր միջոցով ձեռք բերուած, հալալ. օրինակ՝
‣ արդար վաստակ.

    5. մաքուր, անխարդախ, հարազատ, զուտ. օրինակ՝
‣ արդար իւղ.

    6. ճշմարիտ, բանաւոր, ճիշդ, ուղիղ, ստոյգ, շիտակ. օրինակ՝
‣ արդար պատասխան:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 221
New!
(beta)
ԸՆԿՈՅԶ,
ԸՆԳՈՅԶ
գոյական ընկուզենիի պտուղը։

Types
— Լման եւ կարծր պատեանով ընկոյզ՝ կակալ կամ պոպոկ.

— կանանչ թաղանթով եւ լման ընկոյզ՝ կաղաղ.

— միջուկը դժուար ելլող ընկոյզ՝ կրկիտ, քցիփ.

— կեղեւը դիւրաբեկ ընկոյզ՝ փուրխ.

— խոշոր ընկոյզ՝ բոբոլ.

— միջուկ պարապ ընկոյզ՝ չունուզ.

— չորի միջուկ ընկոյզ՝ ձնձում, երէցկին.

— չորի միջուկին կէսը՝ տապակ.

— չորի միջուկին քառորդը ընկոյզ՝ պճեղ.

— պճեղները բաժնող միջնորմը ընկոյզ՝ առագաստ, քիստ.

— դալարի կանանչ պատեան ընկոյզ՝ փուր, կղեղ, ոզոխ, կտեւ.

— դալարի միջուկ ընկոյզ՝ գուգուզ, կթուն.

— դալարի միջուկի կէսը ընկոյզ՝ փառակ.

— քառորդ ընկոյզ՝ պճեղ.

— միջուկը պատող նուրբ թաղանթը՝ մաշկ.

— չորի արտաքին պատեանը՝ կեղեւը՝ խեճեպ, կճեպ.

— թարմ ընկոյզ, անարատ ընկոյզ՝ արդար.

— Հնդիկ ընկոյզ՝ մշկընկոյզ, գազերբուակ, կոկոս:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 663
New!
(beta)
 Usage beta 1 citation 

Usage of matching Word Forms

Also search for "ոչ-արդար" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com