Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Matching Word Forms

մարդուցը → մարդ
 Dictionary
ՄԱՐԴ
գոյական բանաւոր էակ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 325
New!
ՄԱՐԴ (մարդոյ, մարդք, մարդոց, աւելի սովորական՝ մարդիկ, մարդկան), մարդի կմ մարդու, մարդեր, սովորաբար մարդիկ, մարդկանց, մարդկանցից, մարդկանցով
գոյական
    1. Ողնաշարաւոր կաթնասուն կենդանի, երկու ձեռքով, երկու ոտքով, հինգ-հինգ մատներով, մատների ծայրերին տափակ եղունգներով, լայն ճակատով, բարձր կառափով, երկու ոտների վրայ գագաթնահայեաց կանգնող ու քայլող, երեք տեսակի ատամներով, որոնց թիւը, չափահասութեան ժամանակ, հասնում է 32-ի։
‣ Կենդանաբանական դասակարգութեան մէջ՝ մարդը պատկանում է առաջակարգերի (պրիմատների) տոհմին, որի մի ընտանիքն է կազմում, իսկ միւս չորս ընտանիքները կազմում են կապիկները։
‣ Բոլոր կենդանիների մէջ մտաւորապէս ամենազարգացածն է մարդը և միայն նա ունի յօդաւոր լեզու։
‣ Մարդու հիմնական և ամենաէական զանազանութիւնը բարձրագոյն կապիկներից՝ նրա գագաթնահայեաց դիրքն է, որի հետեւանքն են միւս գլխաւոր տարբերութիւնները,－ ձեռքերը՝ իբրեւ աշխատելու գործիքներ, բերանը՝ իբրեւ խօսարան, զարգացած ուղեղը՝ իբրեւ զգայական և մտաւորական անօթ ևն։
‣ Մարդկանց հասակը 1.60 մետրից հասնում է մինչեւ 1.82-ի, պատահում են աւելի բարձր՝ հսկաներ, և աւելի ցած՝ գաճաճներ։

    2. Յատկապէս արական սեռի մարդ, տղամարդ, էրիկմարդ։
‣ Փողոցում երկու անծանօթ մարդ մօտեցան նրան։
‣ Հազար մարդ կերակրվեցին, չհաշված կանանց ու երեխաներին։
‣ Հինգ հոգի էին, երեքը մարդ, երկուսը կին։

    3. Իգական սեռի մարդ (քիչ դէպքերում, սովորաբար այս նշանակութեամբ գործ է ածվում կին մարդ, կնիկմարդ)։
‣ Հարիւր մարդ նստած էին սեղան, տղամարդ թէ կին։
‣ Փողոցները լիքն են երկու սեռի մարդկանցով։
‣ Կնիկ մարդիկ առանձին էին նստած։

    4. Չափահաս դարձած, արբունքն առած տղամարդ։
‣ Դեռ ե՞րբ պիտի մեծանայ, մարդ դառնայ։
‣ Որդիդ կարգին մարդ է դարձել։

    5. Տղամարդ ամուսին, այր։
‣ Մարդս տանը չէ։
‣ Աղջիկը մարդ է ուզում։
‣ Մարդ ու կին էին ու մի երեխայ։
‣ «Աղջի, արի՛, քեզ մարդու տամ» (ժողովրդական երգ)։
‣ Մարդուցը բաժանվել է։

    6. Մարդը, որ անասուններից տարբերվում է մտքով, լեզուով և հասարակական աշխատանքի պրոցեսում գործիք ստեղծելու և օգտագործելու կարողութեամբ։
‣ Մեզ մօտ վերացված է մարդու ձեռքով մարդու շահագործումը։
‣ Մարդը բոլոր արարածների թագն ու պսակն է։
‣ Դու մարդ ես, հօ գազան չե՜ս։
‣ Դեւը ներս մտաւ, հոտվտաց ու ասաց, մարդու հոտ է գալիս։

    7. Մարդը՝ նկատմամբ իւր բարոյական ու մտաւորական յատկութիւններին։
‣ Մարդ կայ՝ հազար արժէ, հազար կայ՝ մէկ չարժէ (առած)։
‣ Օրինաւոր մարդկանց հետ նիստ ու կաց ունեցիր, որ մարդ դառնաս։
‣ «Բերանն արնոտ Մարդակերը էն անբան Հազար դարում հազիւ դառաւ Մարդասպան. Ձեռքերն արնոտ գնում է նա դեռ կամկար, Ու հեռու է մինչեւ Մարդը իւր ճամբան»։

    8. Աշխատող ոյժ, աշխատող ձեռք։
‣ Քա՞նի մարդ է հարկաւոր, որ հինգ օրում շինես. －Տասը մարդը բաւական է։
‣ Մարդկանց հաւաքի՛ր, գնանք արխը մաքրելու։

    9. Զինուորական։
‣ Հինգ հազար մարդուց բաղկացած բանակով արշաւանք սկսեց։
‣ Ի՞նչպէս ես պատերազմի գնում այդքան քիչ մարդով։

    10. Մարդկային մարմին։
‣ Մարդը բաղկացած է երկու մասից, գլխից և իրանից. վերջաւորութիւնները իրանի յաւելուածներն են։

Իբրեւ անորոշ դերանուն.
    11. Մի ոմն, մէկը։
‣ Մարդ է գալիս, գնա՛, դուռը բա՛ց։
‣ Մարդ ընկաւ ծովը։

    12. Ոքմին, որեւէ մէկը։
‣ Մարդու բան չասես։
‣ Դուռը բացի, մարդ չկար։
‣ Մարդ նրան ասէ՝ քո ի՞նչ գործն է որ խառնվում ես։

    13. Անորոշ ենթակայ (ինչպէս ֆրանսերէն on, գերմաներէն man), որ ընդհանուր կերպով արտայայտում է ենթական, առանց որեւէ անհատի վերաբերելու։
‣ Մարդ քանի մտածում է՝ այնքան աւելի է համոզվում։
‣ Մարդ եթէ գիտենար, թէ վաղն իրան ի՞նչ պիտի պատահի։
‣ Մարդ չգիտէ ի՛նչ անէ։

Phrasal Verbs
Մարդ է
իբրեւ դիմազուրկ բայ Մարդու համար այդ բնական է, կարող է պատահել։
‣ Ինչո՞ւ ես զարմանում, մարդ է, կսխալի։
‣ Մարդ է, եթէ ուշանամ՝ դուք ճաշեցէք, ինձ մի՛ սպասէք։

(Այլ է՝ ⨀Մարթ է)։

Մարդու գնալ
չէզոք բայ Տե՛ս Մարդ (5)։

Մարդու տալ
ներգործական բայ Տե՛ս Մարդ (5)։

Phrases
✽rare word Մարդ անօրէնութեան
գոյական (Կրօնական) Նեռ։

⨀old word Որդի մարդոյ
գոյական (Կրօնական) Քրիստոս։

⨀old word Մարդ ի մարդոյ
մակբայ Մինը միւսից, յաջորդաբար։

Անտառի մարդ
գոյական Տե՛ս Օրանգ-ուտանգ։

Առաջին մարդ
գոյական (Կրօնական) Նախամարդ Ադամը։

Մա՜րդ աստծու
միջարկութիւն Զարմանքի ու յանդիմանութեան արտայայտութիւն։
‣ Մի րոպէ համբերութիւն ունեցիր, ի՞նչ եղաւ քեզ, մա՜րդ աստծու։

Գործի մարդ
ածական Գործունեայ, աշխատող, որի ձեռքից բան է գալիս, գործի պէտքական, գործնական։
‣ Նա գործի մարդ է, նրան կարելի է վստահել։
‣ Երկար ճառերից մեր գլուխները ցաւեցին, գործի մարդիկ տուէք մեզ։

Մարդ էլ կայ, մարդ էլ
Շատ տարբեր մարդիկ են լինում, մարդը մարդուն նման չի լինում, ո՞ւր այս մարդը, ուր այն։
‣ Մէկը բաւականութիւն է գտնում խնջոյքների մէջ, ուրիշը հասարակական գործունէութեան մէջ. մարդ էլ կայ, մարդ էլ։

Մեծ մարդ
գոյական Նա որ իւր հանճարով, սխրալի գործերով հռչակ է հանել, շատ բարձր է կանգնած։
‣ Մեծ մարդիկ առաջ են գալիս գիտութեան, քաղաքական, զինուորական և այլ ասպարէզներում։
‣ Ըստ Գամառ-Քաթիպայի՝ մեծ մարդ ոչ թէ հանճարեղ գիտնականն է, ոչ ռազմի հերոսը, ոչ հարուստը, այլ նա որ իւր անձը զոհում է ընկերոջ փրկութեան համար։

Մարդուն մէկը
դերանուն Մի մարդ, մի ինչ-որ մարդ։
‣ Մարդուն մէկը մի անգամ գանձ է գտնում։
‣ Քեզ ո՞վ ասաց. －Մարդուն մէկը։

Մարդու մօտ
ածական Տե՛ս Մարդամօտ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1421
New!
(beta)
ՄԱՐԴ
գոյական
    1. բանական, հոգիով ու մարմնով, խօսուն, ողնաւոր, կաթնաբոյծ, ուղիղ կեցող, ամենակեր էակ.

    2. միտք՝ լեզու եւ ընկերային կեանք ունեցող էակ.

    3. ոեւէ մէկը՝ անձ.

    4. այր, տղամարդ.

    5. չափահասութեան հասած մանչ.

    6. կնոջ մը ամուսինը. օրինակ՝
‣ մարդս տուն չեկաւ.

    7. կազմաւորուած էակ՝ բարոյական եւ մտաւոր գետիններու վրայ.

    8. իր խոստումները յարգող, վստահելի անձ.

    9. աշխատող ձեռք՝ անձ.

    10. իբրեւ անորոշ դերանուն, առանց ոեւէ անձ նկատի ունենալու. օրինակ՝
‣ ամէն մարդ պարտաւոր է մաքրասէր ըլլալ.

    11. իբրեւ կոչական՝ խօսակիցի մը ուղղուած. օրինակ՝
‣ է՜հ, ագահ մարդ:

Phrasal Verbs
Մարդ առնել
ներգործական բայ պսակուիլ, ամուսնանալ։

Մարդ բռնել
ներգործական բայ
    1. համոզել.
    2. գործաւոր՝ աշխատաւոր վարձել:

Մարդ գրել
ներգործական բայ
    1. անդամագրել.
    2. գործակից առնել՝ ցանկի վրայ գրելով անձին անունը։

Մարդ դառնալ
չէզոք բայ
    1. բարոյական եւ մտաւոր փափաքելի յատկութիւններու տիրանալ.
    2. թերութիւներէ ձերբազատուիլ, ճամբու գալ, ուղղուիլ.
    3. հարստանալ, դիրքի տիրանալ:

Մարդ դարձնել
ներգործական բայ
    1. հարստացնել, դիրքի տէր դարձնել.
    2. արժէքաւոր՝ արժանաւոր մէկը ընել՝ օժանդակելով՝ կրթելով։

Մարդ զարնել
ներգործական բայ սպաննել:

Մարդ ըլլալ
չէզոք բայ Տե՛ս մարդ դառնալ։

Մարդ մէջը (մէջ) ձգել
ներգործական բայ
    1. միջնորդ կարգել, որ հաշտեցնելով գործը խաղաղութեամբ վերջանայ.
    2. միջնորդ կարգել, որ առեւտրական կամ այլ կարգի հարց մը յաջող լուծում գտնէ։

Մարդ մնալ
չէզոք բայ մարդկային, բարձր յատկութիւները պահպանել:

Մարդու երես տեսնել
ներգործական բայ ծանօթի հանդիպիլ:

Մարդու երես չտեսնել
ներգործական բայ
    1. ծանօթի չհանդիպիլ.
    2. մենակեացի կեանք ապրիլ.
    3. վայրենիներու մէջ ապրիլ:

Մարդու երթալ
ներգործական բայ պսակուիլ (կնոջ):

Մարդու մը զարնել
ներգործական բայ ծեծել, խոշտանգել:

Մարդու՝ մարդոց հետ խառնուիլ
ներգործական բայ ընտանեկան՝ խնամիական կապ հաստատել:

Մարդու մէջ ելլել
չէզոք բայ
    1. մենակեացի պէս քաշուած կեանք չապրիլ.
    2. ընտանեկան այցելութեանց երթալ.
    3. ընկերային հանդիպումներու՝ հաւաքոյթներու մասնակցիլ։

Մարդու մը տալ (աղջիկը)
ներգործական բայ պսակել:

Մարդու տեղ դնել
ներգործական բայ
    1. արժանաւոր մարդ համարել.
    2. յարգալիր վարուիլ:

Phrases
Մարդ - գլուխ
իւրաքանչիւր անձ. մարդագլուխ:

Մարդ մարդասանք
մարդ են մարդ ըսուելիք՝ մարդկային էակ։

Մարդուն մէկը
    1. անորոշ մարդ.
    2. աննշան մարդ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1426
New!
(beta)
 Usage beta 2 citations 

Usage of matching Word Forms

Also search for "մարդուցը" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com