Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

ծառայէ → ծառայել (verb)
Present Tense • Subjunctive Mood • Third Person • Singular
Imperative Mood • Singular
ծառայէ → ծառայ (noun)
Singular • Ablative case
 Dictionary
ծառայ գոյական Սպասաւոր, հրաման կատարող * ենթակայ:
ծառայել չէզոք բայ Սպասաւորել * պիտանի ըլլալ:
ծառայութիւն գոյական Սպասաւորութիւն * օգտակար գործ, սպասարկութիւն:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 190։


ԾԱՌԱՅԵԼ
չէզոք բայ
    1. սպասաւորել։
    2. սպասարկել։
    3. (ի՞նչ խելքի՝) հետեւիլ։
    4. (բանի մը՝) գործածուիլ։


ԾԱՌԱՅ
գոյական
    1. սպասաւոր։
    2. (տիրոջ ետեւէն գացող՝) լաճ։
    3. (կին՝ աղջիկ՝) սպասուհի, աղախին։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 208
New!
ԾԱՌԱՅԵԼ ծառայեցի
չէզոք բայ
⨀old meaning 1. Իբրեւ ստրուկ՝ ճորտ ենթարկվել մէկին։

    2. Հպատակ՝ հարկատու լինել մէկին։
‣ Հայերը երկար ժամանակ ծառայել են դրացի հզօր ազգերին, պարսիկներին, արաբացիներին, յոյներին ևն։

    3. Որևէ մէկի մօտ վարձով տանու գործեր կատարել, տան բանուոր լինել։
‣ Ես ծառայում էի մի լաւ ընտանիքում։
‣ Նա ծառայում էր մի ամուրի պարոնի մօտ։

    4. Վարձով պաշտօն կատարել որեւէ պետական կամ հասարակական հիմնարկում։
‣ Ամուսինդ վաճառակա՞ն է. －Ոչ, նա ծառայում է։
‣ Մենք նրա հետ ծառայում էինք դպրոցում։
‣ Քսան և հինգ տարի ծառայելուց յետոյ թոշակի արժանացաւ։
‣ Շատ ցանկանում եմ ձեր գործարանում ծառայել։

Նմանութեամբ
    5. Ինքն իրան նուիրել մի բանի, անձնատուր լինել։
‣ Մէկը ծառայում է հայրենիքին, մի ուրիշը գիտութեան, մի երրորդը զուարճութիւնների։

    6. Խնամք տանել, սպասաւորել։
‣ Հիւանդին ո՞վ պէտք է ծառայէ։
‣ Եթէ ուզում ես որ ձին քեզ լաւ ծառայէ՝ ինքդ էլ պէտք է նրան ծառայես։

    7. Պիտանի լինել, պէտք գալ։
‣ Հաց եթէ չլինի՝ սա հացի տեղ կծառայէ։
‣ Ի՞նչ բանի են ծառայում այդ պոռոտախօսութիւնները։

    8. Կիրարկվել, գործադրվել։
‣ Այս կօշիկներն ինձ երեք տարի ծառայեցին։
‣ Հիանալի մեքենայ է, 20 տարի է անթերի ծառայում է։
‣ Աչքերը թուլացել էին, էլ չէին ծառայում։

ներգործական բայ
⨀old meaning 9. (Կրօնական) Սպասարկել, խնամարկել։

Phrasal Verbs
Աստծուն ծառայել
չէզոք բայ Հաւատալ աստծուն, նրա օրէնքով ապրել։

Զօրքի մէջ ծառայել
չէզոք բայ Զինուորական պարտականութիւնը կատարել։

Երկու տիրոջ ծառայել
չէզոք բայ Երկդիմի լինել, ըստ պատեհութեան այս կամ այն կողմը թեքվել։

⨀old word Ծառայել բանից
չէզոք բայ Տառին՝ բառացի իմաստին հետեւել, տառակեր լինել։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 965
New!
(beta)
ԾԱՌԱՅ (ռա) ի (ից)
գոյական
⨀old meaning 1. Ստորադրված դասակարգ, ստրուկ, ճորտ, կալուածատիրոջ հողի վրայ նստած, նրան ենթարկված։ Հակառակը՝ Ազատ։

⨀old meaning 2. Հպատակ, հարկատու։

    3. Մի ուրիշ անձի հրամանին ենթարկված, հնազանդ անձ, ստորադրված անձ։ Հակառակը՝ Տէր։
‣ Դու մեր տէրն ես, մենք քո ծառաներն ենք։
‣ Ծառայ եմ հրամանիդ (կամ հրամանոցդ)։
‣ Ձեր խոնարհ ծառայ … (նամակների մէջ քաղաքավարական ձեւ), (խօսակցութեան մէջ յաճախ հեգնական)։

    4. Նա որ վարձով ծառայում է մէկի տանը, տան բանուոր։
‣ Մի ծառայ է պահում և մի ծծմայր։
‣ Ծառայի վարձը կտրել էր։
‣ Մենք ծառայ չունինք, տան գործերը ինքներս ենք կատարում։

＋dialectal meaning 5. Նա որ անձնատուր է եղել մի ախտի, ախտը վրան տիրացրել է։
‣ Նա ծառայ է դարձել իւր կրքերին։

Phrases
Ծառայ եմ
Հրամայեցէ՛ք, պատրաստ եմ ձեր հրամանին։

Ես քեզ ծառայ
Նոյնը։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 964
New!
(beta)
ԾԱՌԱՅԵԼ
չէզոք բայ
    1. մէկու մը տան մէջ դրամով աշխատիլ՝ բանիլ՝ սպասաւորել.

    2. մէկու մը կամքին ենթարկուիլ, հպատակիլ.

    3. պաշտօնավարել.

    4. օգնել, օգտակար ըլլալ.

    5. նուիրուիլ օգտակար՝ պիտանի բանի մը (հայրենիքին՝ ազգին).

ներգործական բայ
    6. խնամել, հոգալ (հիւանդը).

    7. սպասարկել (Աստուծոյ՝ եկեղեցիին).

    8. կիրարկուիլ, գործածուիլ. օրինակ՝
‣ աչքը կը ծառայէ տեսնելու:

Phrasal Verbs
Աստուծոյ ծառայել
ներգործական բայ չէզոք բայ հաւատալ Աստուծոյ եւ Անոր օրէնքով ապրիլ.

երկու տիրոջ ծառայել
չէզոք բայ պատեհապաշտ ըլլալ, ըստ պատեհութեան այս կամ այն կողմ թեքուիլ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 912
New!
(beta)
ՎԱՐԵԼ
ներգործական բայ
    1. քշել, յառաջ շարժել, քալեցնել, վազցնել (կենդանի մը).
    2. յառաջ կամ դէպի այլ կողմ մղել (առարկայ մը).
    3. յառաջ տանիլ, ուղղութիւն տալ. կառավարել, ղեկավարել.
    4. յառաջ տանիլ, գլխաւորել, առաջնորդել.
    5. գործադրել, ընել։

Derivatives
— Գործ՝ դարձնել։

— Դատ՝ պաշտպանել:

— Ընկերակցութիւն, միութիւն՝ ղեկավարել:

— Ժողովը՝ ատենապետել, նախագահել։

— Խումբը՝ առաջնորդել։

— Կեանք՝ ապրիլ։

— Հին ընթացքը՝ շարունակել։

— Պաշտօն՝ պաշտօնավարել, ծառայել։

— Ցիցը՝ մխել, վարսել, խրել։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2204
New!
(beta)
ԱՇԽԱՏԱՒՈՐ
գոյական աշխատող ոյժ, աշխատող ձեռք, բանուոր.

Types
— դաշտի ՝ մշակ, հողագործ, երկրագործ.

— գաղափարի ՝ գործիչ.

— գրասենեակի՝ պաշտօնեայ.

— դպրոցի՝ տնօրէն, ուսուցիչ, տնտեսուհի.

— նաւու՝ նաւապետ, նաւաստի.

— տունի՝ ծառայ, սպասաւոր, սպասուհի.

— տան շինութեան՝ որմնադիր, ծեփիչ, թափիչ (Թրքերէն պատանաճի).

— փուռի՝ փռապան, հացագործ.

— ջաղացքի՝ ջաղացպան, աղօրեպան.

— ատաղձագործարանի՝ ատաղձագործ.

— փայտ կտրելու՝ փայտահատ, փայտահար.

— մաքրութեան՝ լուացարար, լուացարարուհի, աւելածու.

— արդուկի՝ արդուկիչ.

— դերձակատան կամ դերձականոցի՝ դերձակ, ձեւող, կարող, կարուհի.

— սրճարանի՝ սրճեփ, մատուցող.

— ճաշարանի՝ սպասեակ, խոհարար.

— կօշկատան՝ կօշկակար, հնակարկատ.

— ներկատան՝ ներկարար.

— խաղախորդարանի կամ կաշեգործատան՝ խաղախորդ.

— վաճառատան ՝ վաճառորդ.

— մեքենական գործերու՝ մեքենագործ, մեքենագէտ.

— փոխադրական ընկերութեանց՝ կառապան, սայլորդ, մեքենավար, օդաչու.

— ախոռի՝ ձիապան, ձիադարման, ջորեպան, իշապան.

— գոմի՝ տավարած, անդէորդ.

— փարախի՝ հովիւ, խաշնարած, գառնարած.

— երկաթեղէնի՝ երկաթագործ, հնոցապան, փականագործ, դարբին, ձուլարար.

— թանկագին մետաղներու՝ ոսկերիչ, արծաթագործ, ադամանդագործ, գամիչ կամ գամող (Թրքերէն մըխլայըճը), տաշող.

— տպարանի՝ տպագրատան՝ գրաշար, գրաշարապետ, տողաշար, տպագրիչ, փորագրիչ, կազմարար, սրբագրիչ կամ սրբագրող, վերստուգող.

— նկարչատան՝ լուսանկարիչ, սրբագրիչ (Ֆրանսերէն րըթուշէօր) .

— անուշավաճառի՝ ծաղարար.

— կահագործարանի՝ կահագործ.

— քարահանքի՝ քարակոփ.

— եկեղեցիի՝ ժամկոչ, լուսարար։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 165
New!
(beta)
ԾԱՌԱՅ
գոյական
    1. մէկու մը քով դրամով աշխատող մարդ, սպասաւոր. Հակառակը՝ սպասուհի։

    2. ուրիշի ենթակայ, ճորտ, ռայա, վասալ. Հակառակը՝ ազատ։

    3. հպատակ, հարկատու. Հակառակը՝ տէր։

    4. համեստութեան տիտղոս՝ զոր մէկը ինքիրեն կու տայ յարգարժան անձի մը հետ խօսած ատեն. օրինակ՝
‣ ձեր խոնարհ ծառան (կամ համեստս)։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 911
New!
(beta)

Similar words
ծառաէ
ծառայ
 Usage beta 65 citations 

Usage of matching Word Forms

New! Explore the usage of the word form ծառայէ in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "ծառայէ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com