Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Dictionary
ՋԱՂԱՑ
գոյական ջրաղաց, աղօրիք, երկան, ժուռիպատ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 431
New!
ԲԱՂԱՐՋ
գոյական անխմոր հաց, լաւաշ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 59
New!
ՋԱՂԱՑ ջաղացի, ջաղացներ, ＋ջաղջի, ջաղջներ,
ՋԱՂԱՑՔ ջաղացքի, ջաղացքներ
(սղված Ջրաղաց՚ից)

գոյական
    1. Աղօրիք, որ աշխատում է ջրի հոսանքի ոյժով։
‣ Ջուրը սառել էր, ջաղացքը չէր աշխատում։
‣ Ջաղացպանը գնաց, ջուրը կապեց, քարն սկսեց պտոյտ գալ։
‣ «Ուրն ու մուրը, ջաղջին ջուրը» (ժողովրդական սրախօսութիւն, երբ չեն ուզում պատասխանել մէկի հարցին՝ թէ ո՛ւր ես գնում)։
‣ Այսքան ջուրը հինգ ջաղացք կդարձնէ։

    2. Ընդհանրապէս՝ աղօրիք՝ ինչ ոյժով էլ որ աշխատելիս լինի։
‣ Եւրոպայում շատ տարածված են քամու ջաղացքները։
‣ Շոգեշարժ ջաղացք։

    3. Ձեռքի փոքրիկ աղօրիք՝ սուրճ՝ պղպեղ ևն աղալու. (այս նշանակութեամբ գործ է ածվում ջաղաց)։
‣ Ձեր ջաղացը սուրճը խոշոր է աղում։
‣ Ջաղացը տուր, մի քիչ էլ ես աղամ, դու յոգնեցիր։

    4. Շինութիւն, որտեղ զետեղված է ջաղացքի կազմածը։
‣ Ցորենով բեռնած սայլեր կանգնած էին ջաղացքի առջեւ հերթի էին սպասում։
‣ «Բարի լո՜յս. －Ջաղջէն կուգամ», (խուլը պատասխանում է իրան իբրև բարեւ տուող անցորդին)։
‣ Մեր ջաղացքը հինգ աչք ունի, (հինգ զոյգ քար. համեմատել Աչք 7)։
‣ Մի մեծ երեք յարկանի ջաղացք շինեց, որ աշխատում է տուրբինով։

＋dialectal meaning 5. Նմանութեամբ Սեղանատամ, ատամներ։
‣ Ջաղացքդ լաւ կբանի՞ (ատամներ ունի՞ս, կարո՞ղ ես ծամել)։

✽rare meaning 6. Երկրորդ ձայնին (ԲՁ) պատկանող մի եղանակի անուն։

Phrasal Verbs
＋dialectal word Ջաղաց անել
ներգործական բայ Ճախրել (4), գլտորտելով շարժել։

＋dialectal word Ջաղացքը մածուն աղալ
չէզոք բայ Զուր տեղը խօսել՝ յոգնել կամ աշխատել։
‣ Խօսքերդ բանի տեղ չեն անցնի, ջաղացքում մածուն կաղաս։

＋dialectal word Ջաղացքի ոտը վերցնել
չէզոք բայ Ամեն բան բաց անել, խայտառակութիւնը երեւան հանել։
‣ Է՛լ չհամբերեցի, ջաղացքի ոտը վերցրի, եղած-չեղածը պատմեցի։

Ջաղացի պէս սորոր տալով անցնել
չէզոք բայ Արագ-արագ կարդալ վերջացնել։

Phrases
＋dialectal word Ջաղաց եմ ծախել
(հեգնական), Շատ հարուստ եմ (ոչինչ չունիմ)։

＋dialectal word Ջաղջի բաղաճ
գոյական Հաստ՝ տափակ՝ բոլորակ անխմոր հաց, որ թխում են ջաղացպանները, տաք մոխրի մէջ թաղելով։ Համեմատել Ջաղաց-բաղարջ։
‣ Ջաղջի բաղաճը շատ համով է լինում։

＋dialectal word Ջաղացի ոտ
գոյական Տե՛ս Ոտք (11)։

＋dialectal word Ջաղացքէն կուգամ
Ես էլ նոյնպէս եմ։
‣ Հարբուխ եմ եղել, ջաղացքէն կուգամ։ (Բայց գուցէ նաև նշանակում է խուլ ձեւանալ, ասածը չհասկանալ, որպէսզի հարբուխը իրան էլ չկպչի)։

Ջուրն ելել ջաղացն է տանում, նրանք չախչախն են փնտռում կամ, Ջաղացը տուրը տալ, չախչախը լալ
Գլխաւորը թողած աննշան բաների յետեւից ընկնել՝ հոգալ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1896
New!
(beta)
ԲԱՂԱՐՋ
գոյական ածական Անխմոր (առանց խաշի) հաց։
‣ Հրեաներն իրանց մի տօնին եօթն օր բաղարջ էին ուտում։
‣ Բաղարջ հաց։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 343
New!
(beta)
＋dialectal word ՋԱՂԱՑԲԱՂԱՐՋ
գոյական Նոր ալիւրը փորձելու համար ջաղացքում թխված բաղարջ հաց։

Համեմատել Ջաղջի բաղաճ, Ջաղաց՚ի տակ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1897
New!
(beta)
ՋԱՂԱՑ,
ՋԱՂԱՑՔ
գոյական
    1. ջուրի ուժով աշխատող՝ բանող աղօրիք. ջրաղաց, երկան.
    2. ընդհանրապէս՝ աղօրիք՝ ինչ ուժով ալ աշխատելու ըլլայ.
    3. սուրճ՝ պղպեղ եւ այլն աղալու ձեռքի փոքրիկ աղօրիք.
    4. շինութիւն՝ ուր զետեղուած է ջաղացքի մեքենան.
    5. (Փոխաբերական իմաստ) սեղանատամ, ատամներ.
    6. երկրորդ ձայնին (ԲՁ) պատկանող եղանակի մը անունը։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2056
New!
(beta)
ԱՆԽՄՈՐ
ածական առանց թթու խմորի (= թթխմոր, հայսած խմոր).

(Թրքերէն մայա).

Հայ եւ կաթոլիկ եկեղեցիները անխմոր հացով կը պատարագեն։

Related Words
— անխմոր հաց՝ բաղարջ։

Հակառակը՝ խմորուն։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 108
New!
(beta)
ԲԱՂԱՐՋ,
ԲԱՂԱՋ
գոյական կլոր՝ անլի անխմոր հաց, նկանակ, զոր կը հունցեն (կը շաղուեն՝) ու կը թխեն անմիջապէս, ինչպէս ըրին Հրեաներ Եգիպտոսէ փախուստին գիշերը.

Types
— հաստը՝ բոքոն, կլոճ, կլոջ, կրկենի, պռտոն, տրմուզ.

— բարակը՝ լաւաշ, շօթ, գրտակ, իշկաւայ.

— մէկ մատ հաստը՝ բաղարջուկ, բաղրջուկ.

— տափակը՝ բաղարջանք:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 290
New!
(beta)
ՀԱՑ
գոյական
    1. ցորենի՝ գարիի՝ եգիպտացորենի ալիւրէն ջուրով շաղուած՝ խմորուած ու փուռի մէջ թխուած՝ եփուած ամէնօրեայ ուտելիք՝ զանազան ձեւի ու մեծութեան.

Types
— բոլորշի՝ պան, նկանակ, գրտակ.

— անխմոր՝ բաւականաչափ չթթուած՝ բաղարջ.

— լաւ եփուած ու չորցուած՝ կսկուծ.

— երեսը՝ ծայրերը պնդացած՝ կողինձ.

— երեսէն այրած բայց միջուկը խմոր մնացած՝ խաշլամայ.

— հին՝ օդի մէջ չորցած՝ օթեկ, քարթու.

— չոր ու ցամաք՝ առանց թացանի (= կաթ՝ պանիր՝ ձիթապտուղ)՝ աշտուճ, չորաբեկ.

— տափակ եւ երկայն՝ մատներու սեղմումով ակօսուած՝ մատնաքաշ, մատնքաշ.

— բարակ ու տափակ՝ անխմոր՝ ցորենի կամ գարիի ալիւրով՝ լաւաշ, շօթ, իշկաւայ.

— տաշտի աւելցուկ խմորէ՝ թոնիկ.

— օճախի մէջ եփած՝ փուռակ.

— գունտ հաց՝ թոնիրի խարոյկի վրայ՝ եգիպտացորենի՝ ցորենի ալիւրով՝ փուռնիթ.

— թանձր ու կլոր՝ փուռնիկ.

— ձուաձեւ՝ եզերքները հաստ՝ մէջը բաց՝ թխուած՝ թոնիրի բազմոցով (= ռափաթայով)՝ փուռնուջ.

— բարակ՝ կլոր՝ բոկեղ.

— թոնիրի՝ կիլիկ.

— սաճի վրայ՝ ֆեթել, փուռնիդ, փուսնիկ.

— մատաղի՝ մեղրահաց, մեղրաբլիթ.

— վրան միսով՝ մսաշօթ (= լէհմաճուն).

— հաղորդութեան՝ նշխար.

— երկնառաք՝ մանանայ.

— ցորենի ալիւրով՝ ցորենահաց.

    2. ընդհանրապէս ուտելիք, սնունդ.

    3. ապրուստ, ոգեպահիկ.

    4. ճաշ, ընթրիք, սեղան.

    5. խնճոյք, կոչունք, հացկերոյթ.

    6. ցորեն, գարի՝ որոնցմով հաց կը պատրաստուի.

    7. հացահատիկներու արտեր, հունձք.

    8. ընկոյզի՝ կաղինի՝ պիստակի՝ եւ այլնի միջուկ։

Phrasal Verbs
Հաց դնել
ներգործական բայ սեղան պատրաստել.

միասին հաց կտրել, միասին հաց ուտել
չէզոք բայ բարեկամանալ.

ուրիշի բերանով հաց ուզել կամ ուտել
ներգործական բայ ուրիշի խորհուրդով շարժիլ՝ գործել.

հացը կտրել՝ մէկուն գործը
ներգործական բայ պաշտօնը ձեռքէն խլել.

մէկու հացին իւղ քսել
չէզոք բայ մէկուն օգտակար ըլլալ անուղղակի կերպով։

Phrases
երկու երեսանի սաճի հաց
երկերեսանի՝ կեղծաւոր մարդ.

հաց դնեմ հասիր՝ գործ ցուցնեմ փախիր
ուտելու պատրաստ ես, աշխատելու՝ ծոյլ.

ո՛ւր հաց՝ անդ կաց
ուր որ հաց գտնես՝ նստիր կե՛ր.

քարէն հաց հանել
կարողանալ որեւէ ձեւով ապրուստը ճարել.

հազար մաղի հաց կերած
փորձառու՝ փորձուած.

դեռ շատ հաց ու պանիր պէտք է ուտես՝ ատիկա կարենալ ընելու համար
շատ ժամանակի պէտք ունիս.

ատիկա հաց ու պանիրի պէս բան է
շատ սովորական բան է.

ցամաք հաց
լոկ հաց.

հացի խնդիր
ապրուստի՝ գոյութեան կռիւ.

հացին մէջ աղ չկայ
ըրած բարիքը չի գնահատուիր.

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1201
New!
(beta)
ՆԿԱՆԱԿ,
ՆԿԱՆ
գոյական
    1. ամբողջական հաց.
    2. խմորեղէն մը. բլիթ, մեղրաբլիթ, մեղրահաց, պան։

Types
— Տաք մոխիրի մէջ եփուած՝ բաղարջ.

— պանիրի՝ մաճառակ.

— օճառի՝ դիր։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1708
New!
(beta)
 Usage beta 1 citation 

Usage of matching Word Forms

Also search for "Ջաղաց-բաղարջ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com