Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

ՈՒՍՈՒՑԻՉ → ուսուցիչ (noun)
Singular • Nominative case
Singular • Accusative case
 Dictionary
ուսուցիչ գոյական Դասատու, վարժապետ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 371։


ՈՒՍՈՒՑԻՉ
գոյական
    1. վարպետ, վարժապետ։
    2. վարդապետ։
    3. դաստիարակ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 399
New!
ՈՒՍՈՒՑԻՉ ուսուցչի (ուսուցչաց)
գոյական
    1. Ուսուցանող. նա որ ստորին կամ միջնակարգ դպրոցներում դաս է տալիս, որևէ առարկայ է աւանդում աշակերտներին. վարժապետ։
‣ Լեզուի՝ մաթեմատիկայի՝ նկարչութեան ուսուցիչ։
‣ Տարրական՝ միջնակարգ դպրոցների ուսուցիչներ։
‣ Նա ուսուցչի պաշտօն է խնդրում։
‣ Մեզ մօտ ուսուցիչը պէտք է դրվի այնպիսի բարձրութեան վրայ, որպիսին չի եղել, չէ և չի կարող լինել բուրժուական հասարակութեան մէջ։
‣ Ուսուցչական համագումար։

Types
Աւագ ուսուցիչ
գոյական Ծխական դպրոցներում ուսուցիչ, որ միաժամանակ կատարում էր և տեսչական պաշտօն։

    2. Ընդհանրապէս՝ որևէ արուեստ սովորեցնող։
‣ Պարի ուսուցիչ։
‣ Մարմնամարզութեան ուսուցիչ։

    3. Ընդհանրապէս՝ մի որևէ գիտութեան հեղինակ կամ տարածող։
‣ Մարքս, Էնգելս, Լենին, Ստալին սոցիալիզմի մեծ ուսուցիչներ են։

    4. Նա, որ սովորեցրել կամ սովորեցնում է որևէ բան, ազդեցութիւն է արել, կամ անում է մի բանի զարգացման վրայ։
‣ Մեր բանակը կոփել են Լենին, Ստալին՝ մեծ ուսուցիչները, որոնք չգիտէին և չգիտեն վախ կռուի մէջ։

⨀old meaning 5. (Կրօնական) Կրօնի քարոզիչ՝ բացատրող, վարդապետ։

    6. Նմանութեամբ Գաղտնի թելադրող, տոն տուող, դաս տուող։
‣ Այդ՝ քո խելքի բանը չէ, դու ուսուցիչ կունենաս, որ քեզ սովորեցրել է այդպէս խօսել։
‣ Մեղքը քոնը չէ, մեղքը քո ուսուցիչներինն է։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1757
New!
(beta)
ՈՒՍՈՒՑԻՉ
գոյական ածական
    1. նախակրթարաններու եւ երկրորդական վարժարաններու մէջ որեւէ նիւթ սորվեցնող՝ դասաւանդող. դասատու, վարժապետ.
    2. ընդհանրապէս՝ որեւէ կարգի գիտելիք՝ հմտութիւն՝ արհեստ՝ արուեստ սորվեցնող մասնագէտ. վարպետ.
    3. ան որ տուեալ բնագաւառի մը մէջ իբրեւ հեղինակութիւն՝ ռահվիրայ կը դիտուի տուեալ մասնագէտի մը՝ արուեստագէտի մը կողմէ (կրնայ զայն իբրեւ ուսուցիչ ունենալ կամ ոչ).
    4. որեւէ ուսմունքի՝ գաղափարաբանութեան եւ այլն հիմնադիր՝ հեղինակ.
    5. (Կրօնական) կրօնի քարոզիչ՝ բացատրող. վարդապետ.
    6. պատուելի (ԺԹ. դար).
    7. (Փոխաբերական իմաստ) դաստիարակ, խորհրդատու.
    8. (Փոխաբերական իմաստ) գաղտնի խորհուրդ տուող՝ թելադրող մարդ.
    9. մարզիչ, վարժիչ։

Derivatives
— Ածականը՝ Ուսուցչական։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1922
New!
(beta)
ԱՇԽԱՏԱՒՈՐ
գոյական աշխատող ոյժ, աշխատող ձեռք, բանուոր.

Types
— դաշտի ՝ մշակ, հողագործ, երկրագործ.

— գաղափարի ՝ գործիչ.

— գրասենեակի՝ պաշտօնեայ.

— դպրոցի՝ տնօրէն, ուսուցիչ, տնտեսուհի.

— նաւու՝ նաւապետ, նաւաստի.

— տունի՝ ծառայ, սպասաւոր, սպասուհի.

— տան շինութեան՝ որմնադիր, ծեփիչ, թափիչ (Թրքերէն պատանաճի).

— փուռի՝ փռապան, հացագործ.

— ջաղացքի՝ ջաղացպան, աղօրեպան.

— ատաղձագործարանի՝ ատաղձագործ.

— փայտ կտրելու՝ փայտահատ, փայտահար.

— մաքրութեան՝ լուացարար, լուացարարուհի, աւելածու.

— արդուկի՝ արդուկիչ.

— դերձակատան կամ դերձականոցի՝ դերձակ, ձեւող, կարող, կարուհի.

— սրճարանի՝ սրճեփ, մատուցող.

— ճաշարանի՝ սպասեակ, խոհարար.

— կօշկատան՝ կօշկակար, հնակարկատ.

— ներկատան՝ ներկարար.

— խաղախորդարանի կամ կաշեգործատան՝ խաղախորդ.

— վաճառատան ՝ վաճառորդ.

— մեքենական գործերու՝ մեքենագործ, մեքենագէտ.

— փոխադրական ընկերութեանց՝ կառապան, սայլորդ, մեքենավար, օդաչու.

— ախոռի՝ ձիապան, ձիադարման, ջորեպան, իշապան.

— գոմի՝ տավարած, անդէորդ.

— փարախի՝ հովիւ, խաշնարած, գառնարած.

— երկաթեղէնի՝ երկաթագործ, հնոցապան, փականագործ, դարբին, ձուլարար.

— թանկագին մետաղներու՝ ոսկերիչ, արծաթագործ, ադամանդագործ, գամիչ կամ գամող (Թրքերէն մըխլայըճը), տաշող.

— տպարանի՝ տպագրատան՝ գրաշար, գրաշարապետ, տողաշար, տպագրիչ, փորագրիչ, կազմարար, սրբագրիչ կամ սրբագրող, վերստուգող.

— նկարչատան՝ լուսանկարիչ, սրբագրիչ (Ֆրանսերէն րըթուշէօր) .

— անուշավաճառի՝ ծաղարար.

— կահագործարանի՝ կահագործ.

— քարահանքի՝ քարակոփ.

— եկեղեցիի՝ ժամկոչ, լուսարար։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 165
New!
(beta)
ՊԵՏ
գոյական
    1. որեւէ տեղ կամ ոեւէ խումբի առաջին անձը, որ ղեկավարութեան՝ առաջնորդութեան եւ այլն գործը ստանձնած է. գլուխ, գլխաւոր, ղեկավար, պարագլուխ, տէր.
    2. հիմնարկի մը գլուխը, որ հիմնարկին գործերը կը տնօրինէ. տնօրէն, վարիչ, կառավարիչ։

Types
— Ազգի՝ ազգապետ։

— Ամիրաներու՝ ամիրապետ:

— Առանձին իշխող՝ միապետ, թագաւոր, արքայ:

— Առանց սահմանադրութեան կամ զայն անտեսող՝ բռնապետ, բռնատէր, ինքնակալ։

— Արհեստներու, արհեստաւորներու՝ արհեստապետ։

— Աւազակներու՝ աւազակապետ:

— Աւատական դրութեան՝ աւատապետ:

— Բազմանդամ ընտանիքի՝ նահապետ։

— Բանակի՝ վաշտապետ, տասնապետ, յիսնապետ, հարիւրապետ, հազարապետ, հրամանատար, զօրապետ, սպարապետ:

— Բանտերու՝ բանտապետ:

— Բարձրաստիճան զինուորականներու՝ սպարապետ։

— Բժիշկներու՝ բժշկապետ:

— Գանձի՝ գանձապետ։

— Գաւառի՝ գաւառապետ։

— Գիւղի՝ գիւղապետ:

— Գրադարանի՝ գրադարանապետ:

— Գրաշարներու՝ գրաշարապետ:

— Դերասաններու՝ դերասանապետ:

— Դիւանի՝ դիւանապետ։

— Դպիրներու՝ դպրապետ։

— Եկեղեցականներու՝ հոգեւոր հայրերու՝ հայրապետ։

— Եկեղեցւոյ դասի՝ դասապետ։

— Եպիսկոպոսներու՝ եպիսկոպոսապետ:

— Երաժիշտներու՝ երաժշտապետ:

— Երգչախումբի՝ նուագախումբի՝ ղեկավար, խմբավար։

— Երէցներու՝ երիցապետ:

— Թաղի՝ թաղապետ (Թրքերէն Արաբերէն մուխթար):

— Ժողովի՝ ատենապետ:

— Ժողովուրդի՝ նահապետ, նախահայր:

— Իշխաններու՝ իշխանապետ:

— Լուսարարներու՝ լուսարարապետ։

— Խոհարարներու՝ խոհարարապետ։

— Խուժանի՝ խուժանավար:

— Խումբի՝ խմբապետ։

— Խռովարարներու՝ պարագլուխ։

— Ծխական ժողովուրդի՝ ժողովրդապետ։

— Կայարանի՝ կայարանապետ։

— Կարաւանի՝ կարաւանապետ:

— Կոյսերու՝ կաթողիկէ քոյրերու՝ մայրապետ։

— Կուսակցութեան՝ կուսակցապետ:

— Հագուստներու՝ տարազներու (պալատի՝ վանքի մէջ)՝ հանդերձապետ, պատմուճակ։

— Համայնքի՝ համայնքապետ, ժողովրդապետ:

— Համբարի՝ համբարապետ:

— Հոգեւոր հովիւներու՝ հովուապետ։

— Հրեշտակներու՝ հրեշտակապետ:

— Հրոսակներու՝ հրոսակապետ:

— Ճաշարանի՝ ճաշարանապետ:

— Ճաշարանի սպասաւորներուն՝ սեղանապետ:

— Ճարտար վարպետներու՝ ճարտարապետ։

— Մառանի՝ մառանապետ:

— Մատակարարներու՝ մատակարարապետ։

— Մարզերու՝ մարզպաններու՝ մարզպետ:

— Մաքսի՝ մաքսապետ։

— Միլիսներու՝ միլիցապետ (արեւելահայերէնը ոստիկանապետի):

— Նախարարներու՝ նախարարապետ, վարչապետ:

— Նահանգի՝ նահանգապետ:

— Նաւու՝ նաւաստիներու՝ նաւապետ:

— Ոստիկաններու՝ ոստիկանապետ:

— Ուսման՝ ուսումնականներու՝ ուսումնապետ:

— Ուսուցիչներու՝ ուսուցչապետ:

— Պալատի եւ անոր բարձր պաշտօնատարներու՝ սենեկապետ։

— Պահեստի ապրանքներու՝ պահեստապետ:

— Պանդոկի եւ անոր պաշտօնեաներուն՝ պանդոկապետ:

— Պարողներու՝ պարագլուխ:

— Սկաուտներու՝ սկաուտապետ:

— Վարժուողներու՝ աշակերտներու՝ վարժապետ, ուսուցիչ։

— Վարչութեան՝ վարչապետ:

— Տոհմի՝ տոհմապետ։

— Տպարանի՝ տպարանապետ։

— Ցեղերու՝ ցեղապետ։

— Քահանաներու՝ քահանայապետ։

— Քաղաքի՝ քաղաքապետ, քաղաքագլուխ:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2030
New!
(beta)
 Usage beta 228 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

New! Explore the usage of the lemma ՈՒՍՈՒՑԻՉ or the word form ՈՒՍՈՒՑԻՉ in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "ՈՒՍՈՒՑԻՉ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com