Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Morphology

Western Armenian

ԿԱՅՍՐՈՒԹԻՒՆ → կայսրութիւն (noun)
Singular • Nominative case
Singular • Accusative case

Eastern Armenian

ԿԱՅՍՐՈՒԹԻՒՆ → կայսրութիւն (noun)
Singular • Nominative case
Singular • Accusative case
 Dictionary
կայսրութիւն գոյական Կայսերական իշխանութիւն * միապետութիւն, աշխարհակալութիւն:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 201։
կայսր գոյական Հռոմէական ինքնակալ * զանազան ազգերու վրայ տիրող արքայ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 200։


ԿԱՅՍՐՈՒԹԻՒՆ
գոյական պետութիւն, իշխանութիւն։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 220
New!
ԿԱՅՍՐՈՒԹԻՒՆ
գոյական
    1. Մեծ՝ ինքնագլուխ պետութիւն, որի պետն է կայսրը։
‣ Յեղափոխական շարժումների հետեւանքով տապալվեցին Աւստրիական, Գերմանական և Ռուսական կայսրութիւնները։
‣ Հռոմէական կայսրութիւնն սկսվեց Օգոստոս կայսրից։

Phrases
Արեւելեան կայսրութիւն
գոյական Հռոմէական պետութեան արեւելեան մասը, որ կոչվում է նաեւ Բիւզանդական կայսրութիւնը, որի մայրաքաղաքն էր Բիւզանդիոնը (Կոստանդնուպոլիսը)։

Արեւմտեան կայսրութիւն
գոյական Նոյն պետութեան արեւմտեան մասը՝ Հռոմ մայրաքաղաքով։

Լատինական կայսրութիւն
գոյական Խաչակիրների հիմնած պետութիւնը Կոստանդնուպոլսում տասներեքերորդ դարի առաջին կէսում։

    2. Կայսրութեան գրաւած երկիրը։
‣ Հռոմէական կայսրութիւնը տարածվում էր Ատլանտեան ովկիանոսից մինչեւ Պարսկաստանի սահմանները։
‣ Ռուսական կայսրութիւնը խորտակվեց Հոկտեմբերեան յեղափոխութեան հարուածների տակ և հաստատվեց Սովետական իշխանութիւն աշխարհի ⅙ մասում։

    3. Կայսր լինելը, կայսրութեան ժամանակը։
‣ Նրա կայսրութիւնը դժբախտ եղաւ։
‣ Աղեքսանդր Երկրորդի կայսրութեան առաջին շրջանը կոչվում է ռեֆորմների շրջան։

    4. Կայսերական պատիւ, իշխանութիւն։
‣ Նա կայսրութիւնից հրաժարվեց։
‣ Նրանից յետոյ կայսրութիւնը վերացրին և հանրապետութիւն յայտարարեցին։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1013
New!
(beta)
ԿԱՅՍՐՈՒԹԻՒՆ
գոյական
    1. քանի մը երկիրներու գրաւումով կամ միացումով ստեղծուած պետութիւն, աշխարհակալութիւն.
    2. բացարձակ իշխանութիւն կայսրի.
    3. թագաւորութիւն, միապետութիւն, ինքնակալութիւն, վեհապետութիւն.
    4. կայսերական իշխանութեան ժամանակամիջոց՝ ժամանակաշրջան.
    5. կայսերական իշխանութեան սահմանները՝ տարածութիւն:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 956
New!
(beta)
ՊԵՏՈՒԹԻՒՆ
գոյական
    1. մարդկային հասարակութիւն, որ կ՚ապրի որոշ երկրամասի մը մէջ եւ ունի իրեն յատուկ ինքնուրոյն կառավարութիւնը.
    2. այն երկիրը, ուր կ՚ապրի ինքնուրոյն կառավարութիւն ունեցող ժողովուրդը.
    3. պետական՝ կառավարական մարմիններու ամբողջութիւնը.
    4. (Փոխաբերական իմաստ) տիրապետութիւն, իշխանութիւն, գերիշխանութիւն։

Types
— Բռնութեամբ տիրող՝ բռնապետութիւն:

— Երեք հոգիով իշխող՝ եռապետութիւն։

— Զանազան երկիրներու եւ ժողովուրդներու վրայ իշխող՝ կայսրութիւն:

— Մէկ հոգիի իշխանութեան տակ գտնուող՝ միապետութիւն։

— Չորս հոգիով իշխող՝ չորրորդապետութիւն:

— Սակաւ անձերով իշխող՝ սակաւապետութիւն:

— Քաղաք մը երբ առանձինն պետութիւն մը կը կազմէ՝ քաղաք պետութիւն:

— Քաղաքի մը վարչական գործերու պատասխանատու մարմին՝ քաղաքապետութիւն։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2032
New!
(beta)
ՏԻՐԱՊԵՏՈՒԹԻՒՆ
գոյական
    1. տիրապետ՝ տէր ըլլալը. իշխանութիւն, ինքնիշխանութիւն.
    2. գերիշխող դիրք ունենալը. գերիշխանութիւն.
    3. իր իշխանութիւնը բանի մը վրայ տարածելը. գրաւում, նուաճում.
    4. անդիմադրելի ազդեցութիւն, հմայք, ներգործութիւն.
    5. տնօրինում, տնօրինութիւն, հակակշիռ. հմտութիւն, վարպետութիւն.
    6. մէկուն իշխանութեան տակ գտնուող երկիր՝ երկրամաս։

Types
— Բռնի՝ Բռնակալութիւն, Բռնապետութիւն.

— երկիրներու վրայ՝ Աշխարհակալութիւն, Կայսրութիւն:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2287
New!
(beta)
 Usage beta 30 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

New! Explore the usage of the lemma ԿԱՅՍՐՈՒԹԻՒՆ or the word form ԿԱՅՍՐՈՒԹԻՒՆ in the Corpus of Western Armenian.
Also search for "ԿԱՅՍՐՈՒԹԻՒՆ" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com