Nayiri.com

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 896

New!

(beta)

ՁԱՅՆ

գոյական
    1. հնչիւն՝ որ դուրս կ՚ելլէ թոքերէն եւ բերանէն. աղաղակ, աղմուկ, շռինդ.

    2. նիւթի թրթռացումով յառաջ եկած ալիքներ՝ որոնք կը ճամբորդեն զանազան նիւթերու մէջէն եւ միայն մարդկային ու կենդանական մարմիններու լսողական նուրբ գործարաններուն շնորհիւ կը զգացուին ու կը մեկնաբանուին կամ կը կոչուին ձայն.

    3. խօսելու կամ կարծիք յայտնելու իրաւունք.

    4. քուէ.

    5. հասարակաց կարծիք. օրինակ՝

‣ ձայն բազմաց, ձայն Աստուծոյ.

6. երգի եղանակ

(մեր շարականները ութ ձայն ունին՝ ԱՁ, ԱԿ, ԲՁ, ԲԿ, ԳՁ, ԳԿ, ԴՁ եւ ԴԿ).

    7. երգի ձայները － եռաձայն, քառաձայն, բազմաձայն.

    8. լեզու, խօսք.

    9. ներքին շարժում, մղում, կոչ.

    10. լուր, տեղեկութիւն. օրինակ՝

‣ իրենցմէ ձայն մը չելաւ.

11. անշունչ առարկաներու հանած հնչիւնը. օրինակ՝

‣ թմբուկի ձայն։

Types

— Ագռաւի՝ կռիչք, կռինչ, կռոց. (չէզոք բայ կռնչել):

— Ալիքներու՝ շառաչիւն, շառաչ. (չէզոք բայ շառաչել):

— Ականջի մէջ՝ խժռտուք:

— Ականջ խօսելու՝ դռնչիւն. (չէզոք բայ դռնչել):

— Ակռաներու՝ կրճտում, կճրտում. (չէզոք բայ կրճտել, կճրտել)։

— Ակռաներու (դողէն, ցուրտէն)՝ կափկափում, կարկտչիւն. (չէզոք բայ կափկափել):

— Ակռաներու (չոր բաներ կոտրտելու ատեն)՝ շաչում. (չէզոք բայ շաչել):

— Աղաւնիի՝ վուվու, մնչիւն, խուլղուրտիւն. (չէզոք բայ մնչել)։

— Աղբիւրի, վտակի՝ մրմունջ, կարկաչիւն, կարկաչ, խոխոջիւն, խոխոջ, դդչիւն. (չէզոք բայ մրմնջել, կարկաչել, խոխոջել, դդըչել):

— Աղիքներու՝ գրգռոց, փուք, տեռ. (չէզոք բայ տռել):

— Աղօթող տէրվիշներու՝ խախանջք:

— Աղօրիքի, չխչխիկի՝ չխչխոց։

— Ամբոխի՝ վժվժուք, վժվժոց, (չէզոք բայ վժվժալ):

— Ամպերու՝ որոտում, գոռում, բոմբիւն, թմբիւն. (չէզոք բայ որոտալ, գոռալ)։

— Այծի՝ պապաչիւն, կկմկիւն. (չէզոք բայ պապաչել):

— Անասուններու (շնչառուութեան)՝ հեւք. (չէզոք բայ հեւալ):

— Անծեղի՝ կարկաչ. (չէզոք բայ կարկաչել)։

— Անկարգ, խառնակ՝ աղմուկ, ժխոր. (չէզոք բայ աղմկել):

— Անձրեւի (տեղատարափ)՝ շառաչիւն, շառաչ. (չէզոք բայ շառաչել):

— Ապտակի՝ շառաչ. (չէզոք բայ շառաչել):

— Առիւծի, վագրի՝ մռնչիւն. (չէզոք բայ մռնչել):

— Աստուծոյ՝ պատգամ:

— Արագիլի՝ կափկափիւն. (չէզոք բայ կափկափել):

— Արթննալու մօտ երեժտկալով հանած՝ թաչիւն. (չէզոք բայ թաչել):

— Արծիւի՝ կանչ, կառաչ, կռիչ:

— Արջի՝ թունթունում, մրթմրթում, մրմռում, (չէզոք բայ մրմռալ):

— Արջի (ձագ)՝ թնձկում:

— Աքաղաղի՝ կուկուլիկու։

— Աքաղաղի (թեւերը զարնելու)՝ թափթափիւն. (չէզոք բայ թափթափել):

— Աքաղաղի (կռկռուքի յաղթական ձայն)՝ գագացիւն:

— Բադի՝ կականում։

— Բազմութեան մը (շփոթ ձայն)՝ աղմուկ, ժխոր. (չէզոք բայ աղմկել)։

— Բարկութեան՝ գոռում, գոչում. (չէզոք բայ գոռալ, գոչել):

— Բերանի (ուտելու ատեն)՝ ծփծփում:

— Բոժոժներու՝ գանգաչիւն:

— Բոռեխի՝ տզզիւն, տզզոց (չէզոք բայ տզզալ):

— Բուի՝ գոյժ. (չէզոք բայ գուժել)։

— Բուրվառի, քշոցի՝ շխրտոց։

— Գայլի՝ ոռնում. (չէզոք բայ ոռնալ):

— Գետի՝ կարկաչիւն, կարկաչ. (չէզոք բայ կարկաչել)։

— Գնդակի (արձակուած)՝ սոյլ, շաչիւն, շչիւն, (չէզոք բայ սուլել, շաչել, շչել):

— Գորտի՝ կռկռոց, կարկաչիւն. (չէզոք բայ կռկռալ, կարկաչել):

— Դաշնակի՝ հնչիւն (չէզոք բայ հնչել)։

— Դաշնակի խիստ զարնուածքի՝ դափդափիւն (չէզոք բայ դափդափել):

— Դրամի՝ հնչիւն. (չէզոք բայ հնչել):

— Դրան ՝ սայլի՝ ճռինչ, ճռնչիւն (չէզոք բայ ճռնչել):

— Դրան ճկիկի՝ ճկճկոց։

— Եզի՝ բառաչիւն, բառաչ, բչիւն. (չէզոք բայ բառաչել):

— Եղջերուի՝ թառանչիւն, գոչիւն. (չէզոք բայ գոչել)։

— Երեխաներ ու (աղջնակներ)՝ ճլվլոց, ճվլտուք, ճվլտոց. (չէզոք բայ ճլվլալ)։

— Զանգակի (խոլոր)՝ զանգաչիւն, ղօղանջ. (չէզոք բայ գանգաչել, ղօղանջել)։

— Զանգակի (փոքր)՝ հնչիւն. (չէզոք բայ հնչել) :

— Զէնքերու՝ շառաչիւն, շառաչ. (չէզոք բայ շառաչել):

— Ընտրողի՝ քուէ. (չէզոք բայ քուէարկել)։

— Թիակներու, ջուրը ինկած առարկաներու հանած՝ ճողփիւն:

— Թմբուկի՝ դափիւն, դափդափիւն, դրնդիւն. (չէզոք բայ դափել, դրնդել):

— Թնդանօթի՝ որոտում, գանչիւն, գոռում, բոմբիւն, թմբիւն, թինդ. (չէզոք բայ որոտալ, գոռալ, թնդալ):

— Թոժիւնի՝ թնձկում:

— Թութակի՝ թոթովանք. (չէզոք բայ թոթովել)։

— Թուղթի՝ խշրտուք, խօշիւն։

— Թոքի՝ խժռտուք:

— Թռչուններու՝ ճռուողիւն, ծլվլոց, ծվծվոց. (չէզոք բայ ծլվլալ):

— Ճնճղուկի՝ ճկճկոց:

— Ժամացոյցի (գրպանի)՝ թիք-թաք:

— Ժողովականի՝ հաւանութիւն. (չէզոք բայ հաւանիլ, հաւանութիւն տալ)։

— Իշու՝ զռոց, զռնչիւն, զռինչ. (չէզոք բայ զռալ)։

— Լակոտի՝ կնձկնձում, կաղկանձում, վնկվնկոց. (չէզոք բայ կաղկանձել)։

— Լացի (բարձրաձայն)՝ կանչուըռտուք, վայնասուն. (չէզոք բայ կանչուըռտել):

— Լեզուին (քիմքին զարնուելուն)՝ շաչում, շլաբում. (չէզոք բայ շաչել)։

— Լպուտի աղեղի՝ գզգզում. (չէզոք բայ գզել, գզգզել).

— Խաղացող փոքր աղջիկներու՝ ճվլտուք, ճվլտոց (չէզոք բայ ճվլտալ):

— Խարազանի՝ շառաչիւն, շառաչ. (չէզոք բայ շառաչել):

— Խմբական ողբի՝ ջայլ։

— Խնդուքի (բարձրաձայն)՝ քրքիջ, քահքահ, խախանք. (չէզոք բայ քրքջալ):

— Խոզի՝ խանչիւն, բոհբոհիւն, գրդիւն, խռնչուք. (չէզոք բայ խանչել)։

— Խոյի՝ պապաչիւն, կկմկիւն. (չէզոք բայ պապաչել):

— Խորդացողի՝ խորդում, խռկում, խռխռոց. (չէզոք բայ խորդալ, խռկալ)։

— Խօսելու (կամաց)՝ հծծիւն, փսփսուք. (չէզոք բայ հծծել, փսփսալ):

— Ծեծելու՝ կոփիւն. (չէզոք բայ կոփել)։

— Ծիծաղի (բարձրաձայն)՝ քրքիջ, քրքջիւն, քրքջոց, կարկաջիւն, կարկաջ. (չէզոք բայ քրքջալ, կարկաջել)։

— Ծիծեռնակի՝ ճչիւն. (չէզոք բայ ճչալ):

— Ծխնիի՝ ճռինչ, ճռնչիւն. (չէզոք բայ ճռնչել):

— Ծղրիթի՝ ճռճռոց. (չէզոք բայ ճռճռալ):

— Ծնծղայի՝ գանգիւն, բոմբիւն:

— Կապիկի՝ պապաչիւն, կկմկիւն. (չէզոք բայ պապաչել)։

— Կասկամի՝ գոյժ. (չէզոք բայ գուժել)։

— Կատուի՝ մլաւիւն, նվնվոց, վակում. (չէզոք բայ մլաւել, նվնվալ):

— Կարապի՝ կռիչ:

— Կացինի՝ զնգիւն. (չէզոք բայ զնգալ)։

— Կաքաւի՝ կրկջիւն, կղկղոց. (չէզոք բայ կրկջալ):

— Կլկլակի՝ կլկլոց. (չէզոք բայ կլկլալ):

— Կկուի՝ քքում. (չէզոք բայ քքուել)։

— Կոկորդը ողողելու՝ խաղաջիւն, խաղաջ:

— Կոկորդի (խռպոտ)՝ կերկերում, կերկերոց:

— Կոկորդիլոսը՝ կ՚աշխարէ։

— Կովի՝ բառաչիւն, բառաչ, բչիւն. (չէզոք բայ բառաչել):

— Կոտրտուելու՝ ճարճատիւն, ճարճատում, ճարճատոց. (չէզոք բայ ճարճատիլ)։

— Կորիւնի՝ թնձկում. (չէզոք բայ թնձկալ)։

— Կռիւի՝ գոռում, գոչում. (չէզոք բայ գոռալ, գոչել)։

— Կռունկի՝ կռնչիւն, կանչիւն, (չէզոք բայ կանչել):

— Հազալու նշան տալու համար՝ քղոց:

— Համրի՝ ղլղլոց (չէզոք բայ ղլղլալ):

— Հառաչանքի (սաստիկ)՝ կառաչանք, թառաչանք:

— Հաւի՝ կռկռուք, կրկրոց. (չէզոք բայ կռկռալ):

— Հաւի (նոր ածող)՝ գռթգռթիւն. (չէզոք բայ գռթգռթալ)։

— Հաւու ճիտի՝ ճտճտոց, բբիւն. (չէզոք բայ ճտճտալ, բբալ):

— Հեծկլտուքի՝ կլթիկ, հեծուկ:

— Հեղուկի (եռացող՝ շաքարեայ)՝ պրպջիւն. (չէզոք բայ պրպջալ):

— Հեռաձայնի՝ հնչիւն. (չէզոք բայ հնչել)։

— Հեռուէն եկած (խուլ ձայն)՝ թրնդիւն, թնդիւն, թնդոց. (չէզոք բայ թնդալ):

— Հիացումի՝ բացագանչում. (չէզոք բայ բացագանչել):

— Հնդկահաւի՝ ղօղանջիւն, ղօղանջ. (չէզոք բայ ղօղանջել):

— Հոգեվարքի՝ հռնդիւն, հռնչիւն, խռնդիւն. (չէզոք բայ հռնդալ):

— Հոլի, չռնչանի՝ շռինչ. (չէզոք բայ շռնչել)։

— Հողմաշարժ բոյսերու՝ դնդչիւն. (չէզոք բայ դնդչել):

— Հովի՝ շչիւն, փչում, սուլում, (չէզոք բայ փչել, սուլել)։

— Հովի (մեղմ) ՝ հծծիւն, սօսաւիւն, սօսափիւն. (չէզոք բայ հծծել, սօսափել):

— Հորթի՝ պոռչիւն (չէզոք բայ պոռչալ, պոռչել)։

— Հրազէնի՝ պայթում, պայթիւն. (չէզոք բայ պայթիլ):

— Ձիու՝ վրնջիւն, խրխինջ. (չէզոք բայ վրնջել, խրխնջալ)։

— Ձիու (սմբակի)՝ դրնդիւն, դոփիւն. (չէզոք բայ դոփել)։

— Ձիու (քիթէն)՝ փնչիւն, փնջոց:

— Ճուտերու՝ ճտճտոց, բբիւն։

— Մանուկներու (ընդհատ լացի)՝ թզկլտուք, ճզլտուք, թզկլտոց. (չէզոք բայ թզկլտալ, ճզլտալ):

— Մարդու՝ բարբառ, խօսք, աւաչ, երգ. (չէզոք բայ աւաչել, երգել)։

— Մարտի հրաւէր՝ մարտակոչ:

— Մեղմ՝ շշուկ, հծծիւն, շշունջ, շշնկոց, շնկշնկոց. (չէզոք բայ հծծել, շնշնկել, շշնջել):

— Մեղուի՝ բզզիւն, բզզոց. (չէզոք բայ բզզալ)։

— Մետաղի՝ զրնգոց, զրնգիւն, զնգոց, զնգիւն. (չէզոք բայ զրնգել, զնգալ):

— Մետաքսեայ զգեստներու՝ շրշիւն։

— Մժեղի՝ մժղուկի՝ բզզիւն. (չէզոք բայ բզզալ):

— Մուկի՝ ծըւծըւոց. (չէզոք բայ ծուալ):

— Մունետիկի, աճրդողի՝ պոռպռոց. (չէզոք բայ պոռպռալ):

— Մրրիկի՝ մռնչիւն. (չէզոք բայ մռնչիլ):

— Յուսահատութեան՝ անձկութեան՝ ճիչ, աղաղակ. (չէզոք բայ ճչալ, աղաղակել):

— Նետի՝ շկահիւն։

— Նորածին մանուկներու լացի՝ ճուոց, ճուանք. (չէզոք բայ ճուալ):

— Նորածին մանուկներու շարունակական լացի՝ ճզլտուք, թզկլտուք, թզկլտոց. (չէզոք բայ ճզլտալ, թզկլտալ):

— Նուազագոյն՝ ծպտուն:

— Շան՝ հաչիւն, հաչոց, կնծկնծոց, կաղկանձիւն, կաղկանձ, զնգստոց, վնկվնկոց (չէզոք բայ հաչել, կաղկանձել, վնկվնկալ):

— Շան (բարկութեան)՝ խռլտոց:

— Շան (երկարաձգուած)՝ ոռնում. (չէզոք բայ ոռնալ):

— Շանթի՝ շառաչիւն. (չէզոք բայ շառաչել):

— Շէնքի (անկումի)՝ դղրդիւն. (չէզոք բայ դղրդալ):

— Շիշէն գինի, ջուր պարպուելու՝ խորխոլում:

— Շիշի (կոտրուելու)՝ ճայթիւն. (չէզոք բայ ճայթիլ):

— Շղթաներու՝ շառաչիւն, շառաչ. (չէզոք բայ շառաչել) :

— Շնչառութեան (դժուար)՝ հեւք, հեւոց. (չէզոք բայ հեւալ):

— Շոգեկառքի՝ դղրդիւն. (չէզոք բայ դղրդալ)։

— Շչակի՝ սոյլ, սուլում, շչում. (չէզոք բայ սուլել, շչալ)։

— Շռնչանի՝ շռինչ:

— Շրջազգեստի (մետաքսեայ)՝ շրշիւն։

— Շփոթ ձայն՝ խշուըտիւն։

— Ողբի՝ կոծ, կական. (չէզոք բայ կոծել)։

— Ողբի (հաւաքական)՝ ջայլ։

— Ոչխարի՝ մայիւն, բռբռիւն. (չէզոք բայ մայել):

— Ոտքի՝ դոփիւն. (չէզոք բայ դոփել)։

— Ոտքով՝ տախտակամածին, ձեռքով՝ սեղանին վրայ զարնուած եղանակի՝ դոփիւն, դփրտուք:

— Ուղտի՝ կառաչիւն. (չէզոք բայ կառաչել):

— Ուրախութեան՝ հաւանութեան՝ ճայթք, ծափ, կայթիւն, ծափահարութիւն. (չէզոք բայ ճայթել, ծափել, կայթել):

— Պայթումի՝ բոմբիւն:

— Պատուհանի՝ դղրդիւն. (չէզոք բայ դղրդալ)։

— Պզտիկ ձայն՝ ճիկ։

— Պնակի (կոտրուելու)՝ ճայթիւն (չէզոք բայ ճայթիլ)։

— Ջորիի՝ սնքռտիւն, սնքռտոց։

— Ջուրը ինկած առարկաներու՝ ճողփիւն. (չէզոք բայ ճողփալ, ճողփել):

— Ջուրի (եռացող)՝ մրմռում, պճպճում, քլթքլթոց, ղլղլոց. (չէզոք բայ մրմռալ, քլքլթալ, ղլղլալ):

— Ջրվէժի՝ շառաչիւն. (չէզոք բայ շառաչել):

— Ռումբի՝ պայթում. (չէզոք բայ պայթիլ)։

— Սագի՝ կղկղոց, շչում. (չէզոք բայ շչալ)։

— Սալի՝ գանգաչիւն, ղօղանջ. (չէզոք բայ ղօղանջել):

— Սակարանի՝ ժխոր, վժվժուք:

— Սայլի՝ ճռնչիւն, ճռինչ. (չբ ճռնչել):

— Սառոյցի (ճեղքուելու)՝ ճայթիւն. (չէզոք բայ ճայթիլ)։

— Սարեկի՝ ճճուում. (չէզոք բայ ճճուել)։

— Սաւառնակի՝ վռվռոց:

— Սիրամարգի՝ գոչում. (չէզոք բայ գոչել)։

— Սիրտի՝ բաբախում, տրոփում, տրոփ. (չէզոք բայ բաբախել, տրոփել)։

— Սկիւռի՝ գանչիւն. (չէզոք բայ գանչել)։

— Սղոցի՝ խռնչիւն, խռնտիւն. (չէզոք բայ խռնչել, խռնտալ):

— Սոխակի՝ գեղգեղանք, դայլայլանք. (չէզոք բայ գեգեղել, դայլայլել):

— Սուլիչի՝ սոյլ, սուլում, շչում. (չէզոք բայ սուլել)։

— Սուրի (գետինը քսուելու)՝ շխշխոց։

— Ստամոքսային կազերու՝ ձգեռտ, քեքուրտ, զգայռում. (չէզոք բայ զգայռիլ):

— Վագրի՝ մռնչիւն. (չէզոք բայ մռնչել):

— Վահաններու՝ կոփիւն:

— Վայրաշարժի՝ սոյլ, սուլում, շչում. (չէզոք բայ սուլել)։

— Վառեակի՝ բբիւն. (չէզոք բայ բիբել, բբել):

— Վիշտի՝ հառաչանք, հառաչ, բացագանչում. (բ. հառաչել):

— Տախտակներու (վրան կոխուած)՝ դարդափ:

— Տապկոցի՝ դժժոց. (չէզոք բայ դժժել):

— Տառի, բառի, խօսքի մը վրայ գրուած՝ շեշտ. (ներգործական բայ շեշտել):

— Տատրակը՝ վո՜ւ, վո՜ւ կ՚ընէ։

— Տեղատարափի՝ շառաչիւն, շառաչ. (չէզոք բայ շառաչել):

— Տերեւներու (կանանչ)՝ սօսափիւն, սօսափ, խարշափ, շրշիւն. (չէզոք բայ սօսափել, խարշափել):

— Տերեւներու (չոր)՝ խշրտուք, խշրտոց, խօշիւն։

— Տոփելու՝ տոփիւն:

— Տռտռուքի՝ կնչիւն, քրթմնջիւն. (չէզոք բայ քրթմնջել):

— Ցած՝ փսփսուք, փսփսոց, հծծիւն. (չէզոք բայ փսփսալ, հծծել)։

— Ցինի՝ ճռճռոց. (չէզոք բայ ճռճռալ):

— Ցիռի՝ խանչիւն, բոհբոհիւն, գրդիւն։

— Ցուլի՝ բառաչիւն, բառաչ, բչիւն. (չէզոք բայ բառաչել, պոռոչէ):

— Փայտի (ճեղքուելու) ՝ ճղրտիւն:

— Փայտի (վառուող)՝ ճարճատիւն, ճարճատում, ճարճատոց. (չէզոք բայ ճարճատիլ):

— Փիղի՝ թառանչիւն, գոչում. (չէզոք բայ թառանչել, գոչել):

— Փլուզումի՝ ճարճատում, ճարճատիւն. (չէզոք բայ ճարճատիլ):

— Փոխադարձուած՝ արձագանգ. (չէզոք բայ արձագանգել):

— Փողի՝ հնչիւն. (չէզոք բայ հնչել):

— Փոքր՝ ճիք, ծպտուն:

— Փռնգտալու՝ փռնգտուք, փռնչիւն. (չէզոք բայ փռնգտալ):

— Փքոցի՝ շռինչ:

— Քամիի (հով)՝ փչում, սուլում. (չէզոք բայ փչել, սուլել)։

— Քամիի (մեղմ)՝ հծծիւն, սօսաւիւն. (չէզոք բայ հծծել, սօսաւել):

— Քարուրագի՝ զնգիւն. (չէզոք բայ զնգալ):

— Քար տաշելու՝ կոփիւն. (չէզոք բայ կոփել)։

— Քարերու շփումով յառաջացած՝ ղռղռոց. (չէզոք բայ ղռղռալ):

— Քիթի (տակ)՝ կնչիւն, քրթմնջիւն. (չէզոք բայ քրթմնջել)։

— Քիթին տակէն երգելու՝ մրմնջիւն, մրմռոց. (չէզոք բայ մրմնջել, մրմռալ)։

— Քիթին տակէն խօսելու՝ մրմռուք, տռտռուք, տռտռոց. (չէզոք բայ մրմռալ, տռտռալ):

— Քիթին տակէն կարդալու՝ լփռտուք, թաչիւն. (չէզոք բայ լփռտել, թաչել):

— Քնարի լարերու՝ թրթռում. (չէզոք բայ թրթռալ):

— Օգնութեան՝ կոչ, ճիչ, աղաղակ. (չէզոք բայ կոչել, ճչալ, աղաղակել)։

— Օձի՝ սոյլ, սուլոց. (չէզոք բայ սուլել)։

Phrasal Verbs

չէզոք բայ
1. ըսել, խօսիլ.
2. աղմկել։

Ձայնը ձայնի տալ

չէզոք բայ
1. ձայնակցիլ.
2. միասին երգել:

Ձայն մը ելլել (մէկէն)

ներգործական բայ լուր մը ելլել՝ ստանալ:

Ձայն տալ

ներգործական բայ
    1. կանչել.
    2. հրաւիրել.
    3. արթնցնել.
    4. քուէարկել.
    5. արձագանգել.
    6. խօսելու արտօնութիւն տալ (ժողովի մէջ)։

Ձայնը դառնալ

չէզոք բայ
1. ձայնափոխութիւն կրել.
2. (մէկուն)՝ բանբերը՝ խօսնակը ըլլալ։

Ձայնը խեղդել

չէզոք բայ խօսելու արգելք ըլլալ, ձայնազրկել:

Ձայնը կտրել

չէզոք բայ
1. լռել.
2. լռեցնել:

Ձայնը կտրուիլ

չէզոք բայ խզուիլ, խռպոտիլ:

Ձայնը հատնիլ

չէզոք բայ պակսիլ, նուազիլ։

Ձայնը ձգել

չէզոք բայ ազատ եւ բարձր ձայն հանել:

Ձայնը ճաթիլ

չէզոք բայ նուազիլ:

Ձայնը մարիլ

չէզոք բայ նուազիլ, կորսուիլ։

Ձայնը տեղը չըլլալ

չէզոք բայ ձայնը բնական՝ առողջ վիճակի մէջ չըլլալ։

Ձայնը փոխուիլ

չէզոք բայ արբունքի կամ այլ պատճառներով բնական ձայնը կորսուիլ:

Ձայնը փորը իյնալ, Ձայնը փորը ձգել, Ձայնը փորը քաշել

չէզոք բայ վախէն ձայնը կտրել՝ կտրուիլ։

Ձայնը քաշել

չէզոք բայ լռել:

Ձայնի վազել

չէզոք բայ կուրօրէն ուրիշին ըսածին հետեւիլ:

Ձայնով ըսել

ներգործական բայ լսելի ձայնով ըսել։ Հակառակը՝ միտքով ըսել։

Ջուրի ձայն գալ (մէկուն)

ներգործական բայ թեթեւ վերաբերում ցոյց տալ կարեւոր հարցի մը հանդէպ։

Phrases

Ձայնդ անսպառ

եկեղեցական արարողութեանց մասնակցող դպիրներուն եւ երգիչներուն ուղղուած յարգալիր մաղթանք:

Ձայն բազմաց, ձայն Աստուծոյ

մեծամասնութեան ձայնը՝ քուէն նուիրական է։

Ձայն բարբառոյ յանապատի

հանրութեան ուղղուած խօսք՝ կոչ, որ ուշադրութեան չ՚արժանանար։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1326

New!

(beta)

Usage beta 404 citations

Usage of matching Word Forms

Hold phone in landscape mode or decrease zoom in order to view Usage results

New! Explore the usage of the word form Խօսքը in the Corpus of Western Armenian.

Also search for "Խօսքը" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

(2009) Միջին հայերենի բառարան

Early Modern Armenian

(2014) Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում

Foreign word

Names

(2010) Հայոց ազգանունների բառարան
(2005) New! Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) New! Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ) - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) New! Հեղինակներ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973) New! Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968) Արական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968) Իգական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942) Հայոց անձնանունների բառարան

Place names

(2011) Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ - [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986) Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան

Plant names

Specialized

(2015) Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013) New! Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987) Հայերենագիտական բառարան
(1979) Տէրունի տօներ - [Ծիսական Բառարան]
(1979) Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ - [Ծիսական Բառարան]
(1975) Լեզվաբանական բառարան

Abbreviations

(2021) New! Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020) New! Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007) Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996) Հապավումներ - [Նոր բառերի բացատրական բառարան]

Western Armenian

Usage of matching Word Forms

խօսքը → խօսք (156 citations)

Խօսքը †unverified (21 citations)

խօսքը †unverified (227 citations)

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations