Free Armenian spellchecker
Get HySpell now!
 Dictionary
ԲԱՐԻ
ածական լաւ, պարկեշտ, ընտիր, ազնիւ, պատուական։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 63
New!
ԲԱՐԻՔ
գոյական
    1. շնորհք, երախտիք, բարերարութիւն։
    2. օգուտ, օրհնութիւն։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 64
New!
ՏԱՐԻ
գոյական
    1. տասներկու ամիս։
    2. 365 օր։

Phrases
Նոր Տարի
ամանոր, տարեգլուխ։

366 օրով տարի
նահանջ տարի։

թողութեան տարի
յոբելեան։


ՏԱՐԻՔ
գոյական տիք, հասակ։

Phrases
յառաջացած տարի
ծերութիւն։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 491
New!
ԲԱՐԻ (բարւոյ, բարեաց), բարու կմ բարիի, բարիներ կմ բարիք
ածական
(գործ է ածվում թէ՛ իրերի և թէ անձերի մասին)։
    1. Լաւ, գովելի։
‣ Բարի անուն՝ յիշատակ։
‣ Բարի ժառանգ։

    2. Աջող, անփորձ, անվտանգ։
‣ Բարի ճանապարհ։
‣ Բարի օր՝ գիշեր։
‣ Բարի վայելումն։
‣ Բարի ազատութիւն։

    3. Բախտաւոր, նպաստաւոր։
‣ Բարի նշան։
‣ Բարի ժամի պատահել։
‣ Բարի տրամադրութիւն։

    4. Օգտակար։
‣ Բարի խորհուրդ՝ օրինակ։
‣ Բարի գործերը յաւիտեան կմնան։
‣ Բարի արարածներ (հակադրութեամբ չար արարածների)։

    5. Անվնաս, անմեղ։
‣ Բարի շուն է, չի կծի։
‣ Բարի բան է վրան դուրս տուել։
‣ Երեսիս բշտեր են դուրս տուել. ոչինչ, բարի բան է, կանցնի։

Phrases
— (Երբեմն բարի բան ասում են և ժանտախտին, զգուշանալով այս բառի գործածութիւնից － երկիւղից կամ զգուշութեան համար)։
‣ ＋dialectal meaning Բարի բանի գաս (անէծք)։
‣ Աստուած մեզ ցոյց չտայ բարի բանը։

    6. Բարոյական օրէնքներին համապատասխան, օրինապահ, առաքինի։
‣ Բարի վարք։
‣ Բարի ուղղութիւն։

Phrases
Բարի հրեշտակներ
յոգնակի գոյական (հակադրութեամբ չար հրեշտակների, աստծու դէմ ապստամբների)։

Բարի պտուղ
ածական (հեգնական) Չար, անարժան, անպէտք։
‣ Ի՜նչ բարի պտուղն է՜։
‣ Դու էլ մի բարի պտուղ չես։

    7. Լաւութիւն սիրող, լաւութիւն անող, գթոտ, ողորմած։ Հակառակը՝ Չար։
‣ Նա բարի մարդ է։
‣ Բարի դատաւորի պատահեց։
‣ Բարի սրտի տէր։
‣ Մի բարի կին նրան որդեգրեց։

    8. Միամիտ, անմեղ, բարեհոգի, հեզ։
‣ Նրանք բարի մարդիկ են, ինչ ասես կհաւատան։
‣ Բարի ծերունուն ձեռք էին առել, ծաղրում էին։

    9. Քաղաքավարական դարձուածք մէկին դիմելու՝ մի չնչին բան խնդրելով։
‣ Բարի եղէք գրիչն ինձ տալ։
‣ Դուք այնքան բարի եղաք, որ ինձ ուղեկցեցիք։

գոյական
    10. Ինչ որ լաւ է, օգտակար է, նպաստաւոր է, աջող է։
‣ Չարը բարուն հակառակ է։
‣ Մենք գործն սկսենք. բարին կգայ։
‣ Աստծու բարին քեզ (պատասխանում են բարեւ տուողին)։
‣ Բարին այն է, որ մենք այստեղից հեռանանք։
‣ Բարին գերադասեցէք գեղեցկից։

＋dialectal meaning 11. Կենսական մթերքներ, մանաւանդ պտղեղէն։
‣ Տունը ամեն տեսակ բարիով (կամ բարիքներով) լիքն է։
‣ Այսքան բարին շահող էլ կուզէ՞ թէ ոչ։

＋dialectal meaning 12. Ապրանք։
‣ Խանութը լցվել է բարիով և էլի բարիի գնաց։

    13. Բարիք (Յոգնակի ձեւով)
գոյական
     Բարի գործեր, բարերարութիւն։
‣ Նրա արած բարիքը (կամ բարիքները) երբէք չեմ մոռանայ։
‣ Դու բարիք գործիր, ջուրը գցիր, եթէ մարդը չիմանայ՝ ձուկը կիմանայ (առած)։

    15. Օգտակար արդիւնք, գործունէութեան հետեւանք։
‣ Նրանք վայելում են քաղաքակրթութեան բարիքները։
‣ Ուսման բարիքները անթուելի են։

մակբայ
    16. Յօժարութիւն, հաւանութիւն, համաձայնութիւն յայտնելու բանաձեւ։
‣ Ձեր բոլոր յանձնարարութիւնները կատարեցի. －Բարի՛։
‣ Գնանք մեզ մօտ թէյ խմելու. －Շատ բարի։

    17. Բարով (Գործիական հոլովով)
մակբայ Աջողութեամբ, առանց փորձանքի, օգտակար կերպով։
‣ Բարով գնաս, բարով գաս։
‣ Բարով մաշես։
‣ Բարով վայելես։
‣ Բարով ուտէք։
‣ Բարով գայ այդ օրը։

Phrases
Բարով եկար
    1. Ողջոյնի խօսք, եկողին ուղղված։

    2. Ողջոյնի խօսք՝ հրաժեշտ տալիս։

    3. Խօսք, որով հեգնանք կամ դժգոհութիւն է արտայայտվում։
‣ Բարո՜վ եկար։

    18. Ոչ-բարով
մակբայ
     Բարով՚ի հակառակը. ձախորդութեամբ, փորձանքով, վնասվելով։
‣ Ոչ-բարով վայելես։
‣ Ոչ-բարով գաս։

    19. Ափսոսանք եղածի մասին, երանի՜ թէ չ…
‣ Ոչ-բարով խմէի այդ մի բաժակը։
‣ Ոչ-բարով ասէի։

Derivatives
⨀old word Բարիոք, ⨀old word Բարեօք
ածական մակբայ Տե՛ս Բարւոք։ Համեմատել Բարեւ։

✽rare word Բարեացքն
յոգնակի գոյական Բարի մարդկանց ունեցածները։

Phrases
⨀old word Բարի գին
Լաւ գին։

✽rare word Բարով իմն
մակբայ Սիրալիր կերպով։


＋dialectal word ԲԱ՛ՐԻ
շաղկապ Տե՛ս Բա՛րէ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 367
New!
(beta)
ՏԱՐԻ (տարւոյ, տարեաց), րիի կմ րու, կմ րվայ, վան, րիից, կմ րուց, կմ րվանից, րով կմ րվանով, տարիներ կմ րիք
գոյական ածական

Derivatives
Տարին
մակբայ Տարուայ ընթացքում, տարէնը։
‣ Տարին երկու զոյգ կօշիկ է մաշում։
‣ Տարին քա՞նի անգամ ես նամակ գրում ծնողներիդ։
‣ Ամբողջ տարին պարապ անցկացրիր, իհարկէ, չես կարող քննութիւնները տալ։

Phrases
Նոր տարի
գոյական Այն օրը, երբ սկսվում է տարին ըստ տուեալ տոմարի։
‣ Գրիգորեան և Յուլեան տոմարներով նոր տարին յունուարի 1-ի օրն է։
‣ Պարսիկների նոր տարին, որ կոչվում է Նէվրուզ (նոր օր), սկսվում է գարնանային գիշերահաւասարի օրը, մարտի 22-ին։


ՏԱՐԻՔ տարիքի, տարիքներ [գրաբար յոգնակի ուղղական Տարի՚ի]
գոյական Քանի տարի ապրած լինելը, կեանքի տարիները, հասակ։
‣ Հարցրի, տարիքդ քա՞նի է, ասաց չգիտեմ, մայրս ասում էր թէ ես և քո եղբայրը մի տարուայ ծնունդ ենք։
‣ Դպրոց ուզում էր մտնել, բայց տարիքը մեծ էր։
‣ Նրանք տարիքներով իրար մօտաւորապէս հաւասար կլինին։
‣ Մինչև այս տարիքս հասնելս ես ատամնացաւ ասած բանը չգիտեմ։
‣ Կանայք ընդհանրապէս սիրում են իրենց տարիքը փոքրացնել։

Phrasal Verbs
Տարիքն անցնել, Տարիքն լցվել
չէզոք բայ Ծերանալ, այլ ևս անպէտք լինել մի բանի։
‣ Ի՞նչ որդեծնութիւն, մարդն էլ, կինն էլ տարիքներն անցած մարդիկ են։
‣ Ա՛յ որդի, իմ տարիքս արդէն անցել է, այդ քէֆերն ու զբօսանքներն այլ ևս ինձ համար չեն։

Տարիքն առնել
չէզոք բայ Չափահաս դառնալ, մի բանի համար պէտքական լինել։
‣ Որդիդ տարիքն առել է, ինչո՞ւ չես պսակում։
‣ Երբ փոքր երեխան մեծանում է, տարիքն առնում է՝ սկսում է ինքնուրոյն մտածել և գործել։

Phrases
Տարիքս գլուխդ
Դու էլ իմ տարիքիս հասնես. շատ ապրիս, (ասում են ծերունիները փոքրերին իբրև օրհնէք)։

Պապիս տարիքին, Մամիս տարիքին, Պապիս տարիքով, Մամիս տարիքով
ածական Շատ ծեր։
‣ Պապիս տարիքին մարդ է, էլի ուզում է ամուսնանալ։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2150
New!
(beta)
ԲԱՐԻ
ածական
    1. աղէկ, լաւ, ընտիր.
    2. ան որ չար չէ.
    3. ազնիւ, պարկեշտ, պատուական.
    4. ինչ որ կայ հաճելի եւ արտակարգ.
    5. լաւ, գովելի.
    6. բախտաւոր, նպաստաւոր, յաջող, անփորձ, անվտանգ.
    7. օգտակար.
    8. անվնաս, անմեղ.
    9. գթոտ, ողորմած.
    10. բարեմիտ, միամիտ, հեզ.
    11. օրինապահ, առաքինի:

Հակառակը՝ չար։

Derivatives
— Գոյականը՝ Բարիութիւն, Բարութիւն:


ԲԱՐԻՔ
գոյական
    1. բարի գործ.

    2. շնորհք, պարգեւ, երախտիք.

    3. բարերարութիւն.

    4. օգուտ. օրինակ՝
‣ աշխարհ ամբողջ կը վայելէ քաղաքակրթութեան բարիքները.

    5. կենսամթերք, ապրանք, գոյք. օրինակ՝
‣ տունը ամէն տեսակի բարիքներով լեցուն է։

Հակառակը՝ չարիք։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 310
New!
(beta)
ՏԱՐԻ
գոյական
    1. այն ժամանակամիջոցը, որուն ընթացքին Երկիրը ամբողջական թաւալում մը կ՚ընէ՝ կը կատարէ Արեւուն շուրջ։ Այդ ժամանակամիջոցն է 365,242,417, այսինքն՝ 365 օր, 5 ժամ, 48 վայրկեան, 47 երվայրկեան եւ 33 եռվայրկեան. 12 ամիս, ամ, տարեշրջան.

    2. որեւէ ժամանակէ սկսած 12 ամսուան տեւողութիւն.

    3. ժամանակի տեւողութիւն, որուն ընթացքին որեւէ մոլորակ ամբողջական թաւալում մը կը կատարէ Արեւուն շուրջ. օրինակ՝
‣ լուսնային տարին 354 օրէ կը բաղկանայ.

    4. Յունուար 1էն սկսող օրացուցային 12 ամիսներու ժամանակաշրջանը.

    5. տարեթիւ, թուական.

    6. ուսման՝ կրթական տարեշրջան.

    7. ուսման դասընթացք՝ դասագիրք, մէկ տարուան համար.

    8. (առաւել. յոգնակի) ժամանակաշրջան, տարիներ.

    9. երկար ժամանակ.

    10. (Գաւառական) նոր տարուան առթիւ պատրաստուած տափակ, կլոր եւ քաղցր հաց, որուն մէջ մետաղէ դրամ մր կը դնեն. հացը կտրելէ եւ բաժնուելէ ետք, որո՛ւն բաժինին մէջ որ ելլէ, ան այդ տարին բախտաւորը կ՚լլայ.

    11. նոյն այդ հացին մէջ դրուած դրամը.

    12. (Փոխաբերական իմաստ) տարեկան ծրագիր՝ յառաջադրանք.

ածական
    13. երկարատեւ, երկար.

մակբայ
    14. տարուան ընթացքին, տարեկան, իւրաքանչիւր տարի.

    15. երկար ժամանակ։

Հին ժողովուրդներ որդեգրած են լուսնային, լուսն-արեգակնային եւ արեգակնային օրացոյցներ կամ տոմարներ։ Քաղաքակիրթ հին ժողովուրդներէն երեքը միայն՝ եգիպտացիներ, պարսիկներ եւ հայեր գործածած են արեգակնային տարին։

Զանազան ժողովուրդներ, իրենց տոմարին հաշիւները ընելու համար, երբեմն ընտրած են թուական մեկնակէտ մը, որ կը ներկայացնէ իրենց համար յիշատակելի դէպք մը։

Types
Յունական
Ողիմպիական (Ն. Ք. 776 թուական):

Հռոմէական
Հռոմ քաղաքին հիմնումը (Ն. Ք. 21 Ապրիլ, 753):

Քրիստոնէական, փրկչական
Յիսուս Քրիստոսի ծնունդը։

Իսլամական
Մոհամմէտ մարգարէին գաղթը (հէճիրա, հիժրա) Մեքքէէն Եաթրէպ (ապա կոչուած Մէտինէ - 16 Յուլիս, 622 Յ. Ք.)։

Հայերս ունեցած ենք երկու թուական. 1) Հայկայ թուական կամ Բուն թուական հայոց, որուն սկիզբը նկատուած է Հայկ Նահապետի տարած յաղթանակը Բելի վրայ, որ ըստ Հայր Ղեւոնդ Ալիշանի հաշուումներուն՝ տեղի ունեցած է Ն. Ք. 2492 թուականին: 2) Հայոց մեծ թուական, որ կը սկսի 11 Յուլիս, 552ին։

Ամէն ամանոր՝ Յունուար 1ին չէ սկսած։ Բաղդատաբար շատ նոր է այս սովորութիւնը։ 1564ին է, որ Ֆրանսիայի Կարոլոս (Charles) Թ.ի հրովարտակով նոր տարին Յունուար 1ին սկսիլ առաջարկուեցաւ եւ 1567ին պարտաւորիչ դարձաւ։ Հին հռոմէացիներուն համար կը սկսէր Մարտի 1ին: Հայոց մօտ՝ Նաւասարդ ամսուն 1ին, որ սկզբնապէս կը համապատասխանէր Մարտ 9ին: Չինացիք կը սկսին ձմրան գիշերահաւասարին։

Նոր տարի՝ տարեգլուխ, ամանոր. տարուան վերջ. ամավերջ, տարեվերջ. 366 օրով՝ նահանջ տարի:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2264
New!
(beta)
ՏԱՐԻՔ
գոյական 1. քանի տարի ապրած ըլլալը, ապրած տարիներ. հասակ, տի, տիք.

ածական 2. տարեց, տարիքով։

Phrasal Verbs
Տարիքը անցնիլ, տարիքը լեցուիլ
չէզոք բայ
    1. ծերանալ.
    2. որեւէ բանի համար այլեւս պիտանի չըլլալ՝ անկարող ըլլալ։

Տարիքը առնել
ներգործական բայ
    1. չափահաս դառնալ.
    2. ծերանալ.
    3. տարիքը հասած ըլլալ բան մը ընելու՝ կատարելու համար։

Phrases
Յառաջացած տարիք
Ծերութիւն։

Տարիքս գլուխդ
երկար տարիներ ապրելու բարեմաղթութիւն:

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2265
New!
(beta)
 Usage beta 1 citation 

Usage of matching Word Forms

Also search for "Բարի-տարի" in these imaged dictionaries:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenian dictionary contains 17,718 words.
The site has 144 dictionaries and 3 books.
English
Նայիրի / Nayiri.com