Armenisch wörterbuch - քար

Armenische Rechtschreibprüfung

Erhalten HySpell

Nayiri

Armenisch Arm | Armenisch-Englisch Arm-Eng | Englisch-Armenisch Eng-Arm | Armenisch-Französisch Arm-Fre | Französisch-Armenisch Fre-Arm

Morphology

Western Armenian

քար → քար (noun)

View Morphological Analysis

Singular • Nominative case

Singular • Accusative case

քար → քար
քար → քար (adjective)

Matching Lexemes

քար

Wörterbuch

քար գոյական (Մանր) խիճ, (խոշոր) վէմ, (թանկագին) գոհար, (պատերազմի) վիրգ, (սրելու) յեսան, (կակուղ) տուֆ, (նարտի) վահանակ:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 490։

ՔԱՐ

գոյական
    1. կարծր մարմին՝ գետնին տակն ու վրան։
    2. (խոշորը՝) վէմ։
    3. (մանրը՝) խիճ, կոպիճ. խճաքար։
    4. (ծարիր՝) ծարրաքար, յօնքար։

Դարձուածքներ

դամբանի քար

տապանաքար։

բաբանով նետելու քար

սալայատակի քար

սալաքար։

կայծհանի քար

կայծքար։

աղօրիքի քար

երկանաքար։

աղօրիքի տակի քար

ներքնակ։

աղօրիքի վրայի քար

թանկարժէք քար

երկնագոյն քար

լազուարթ։

կամարի պորտի քար

պորտաքար։

սրելու քար

տրորելու քար

պարսատիկի քար

պարսաքար։

կրային քար

աւազային քար

աւազաքար։

կարծր քար

գայլախազ. հատաքար. սնպատիճ, զմռնիտ։

կակուղ քար

փխար, փխրաքար, տոփ։

ծակոտկէն քար

չեչաքար։

գաճի քար

գաճաքար։

արծաթ՝ ոսկի փորձելու քար

փորձաքար, սմբատակ։

խաղի կլոր տափարակ քար

պատին ծերպերը խցելու մանր քարեր

տապալիի քար

վահանակ։

ճատրակի քար

սահմանի քար

սահմանաքար, կոպար։

քարէտախտակի քար

հերձաքար։

հողէ տանիքները հարթելու քար

հորի եզերքի քար կամ քարեր

փամփուշտի քար

փամփշտաքար։

օդէն ինկած քար

օդաքար, երկնաքար։

գայթակղութեան քար

գէշ օրինակ։

այրող քար

կիզաքար, դժոխաքար։

անկիզելի քար

կտաւաքար։

քարի հանք

քարահանք։

քար սիրտ

Տե՛ս քարասիրտ։

կաթկթուքէ գոյացած քար

վերինը՝ շթաքար, վարինը՝ պտկաքար։

կտաւատ՝ կորկոտ ծեծելու մեծ քար

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 530

Neu!

ՔԱՐ ի, (րիւ կմ րամբ, քարինք, րանց)

գոյական

Բաղադրեալ Բայեր

Դարձուածքներ

Փիլիսոփայական քար

գոյական Երեւակայական քար, որով միջնադարում ալքիմիկոսները հասարակ մետաղները ուզում էին ոսկի դարձնել։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 2320

Neu!

(beta)

ԱՒԱԶ

գոյական քարեղէն փոշի՝ մանր ու կլոր հատիկներով՝ գոյնզգոյն։

Տեսակներ

— Մանրախիճ՝ կոպիճ.

— երիկամունքի՝ խիճ, քար։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 259

Neu!

(beta)

ՔԱՐ

գոյական
    1. հաստատուն եւ կարծր նիւթ, զանազան ծագումի, բաղադրութեան, գոյնի, որմէ կազմուած է երկրի կեղեւը՝ հողի տակ. ապար, ապառաժ, ժայռ, վէմ, վիրգ.

    2. լեռ, սար, մա՛նաւանդ՝ լերկ ապառաժ.

    3. քարի (թիւ 1) խոշոր կամ փոքր կտոր՝ բեկոր (իբրեւ շինութեան՝ քանդակագործութեան նիւթ).

    4. հանքային կարծր՝ բիւրեղացած եւ արժէքաւոր քար. թանկագին քար, ակ.

    5. կշռաքար.

    6. կայծքար.

    7. շիրմաքար, դամբանաքար, գերեզմանաքար.

    8. փոքր կամ խոշոր կարծրացումներ, որոնք կը կազմուին մարմնի հեղուկներուն մէջ գտնուած՝ աղերու կուտակումէն.

    9. կարգ մը խաղերու, ինչպէս՝ նարտի, ճատրակի եւ այլնի մէջ, փայտէ եւ այլ նիւթերէ շինուած փոքր իրեր, իբրեւ խաղալու միջոց.

    10. (Փոխաբերական իմաստ) ճնշող՝ ծանր ազդեցութիւն ունեցող բան. ծանրութիւն.

ածական
    11. (Փոխաբերական իմաստ) պինդ, կարծր.

    12. (Փոխաբերական իմաստ) ճնշող, ծանր.

    13. (Փոխաբերական իմաստ) անտարբեր, անզգայ, անգութ.

    14. (Փոխաբերական իմաստ) անշարժ, անաղմուկ, անձայն. օրինակ՝

‣ քար լռութիւն.

15. քարէ շինուած՝ պատրաստուած:

Տեսակներ

— Աղօրիքի՝ երկանաքար։

— Աղօրիքի (վրայի)՝ վերնակ։

— Աղօրիքի (տակի)՝ ներքնակ։

— Այրող՝ կիզաքար, դժոխաքար։

— Անկիզելի՝ կտաւաքար:

— Արծաթ՝ ոսկի փորձելու՝ փորձաքար, սմբատակ։

— Աւազային՝ աւազաքար:

— Բաբանով նետելու՝ վիրգ, բաբանաքար:

— Գաճի՝ գաճաքար:

— Գայթակղութեան՝ գէշ օրինակ։

— Դամբանի՝ տապանաքար, դամբանաքար, գերեզմանաքար։

— Երկանքի՝ երկանաքար։

— Երկնագոյն՝ լազուարթ:

— Թանկարժէք՝ գոհար։

— Խաղի (կլոր, տափարակ)՝ լեփ:

— Խոշոր՝ վէմ։

— Ծակոտկէն՝ չեչաքար:

— Ծարիրի՝ ծարրաքար, յօնքար։

— Կաթկթուքէ գոյացան՝ (վերինը)՝ շթաքար, (վարինը)՝ պտկաքար։

— Կակուղ՝ փխար, փխրաքար, տոփ։

— Կամարի պորտի՝ պորտաքար։

— Կայծհանի՝ կայծքար։

— Կարծր՝ գայլախազ, հատաքար, սնպատիճ, զմռնիտ։

— Կտաւատ՝ կորկոտ ծեծելու (խոշոր)՝ ծեծքար։

— Կրային՝ կրաքար։

— Հողէ տանիքները հարթելու՝ լողքար:

— Հորի եզերքի՝ եզնակ։

— Ճատրակի՝ արձան:

— Մաղձապարկի մէջ՝ մաղձաքար։

— Մանր՝ խիճ, կոպիճ, խճաքար։

— Մարդկային մարմնէն ներս՝ ընդերաքար:

— Միզապարկի մէջ՝ միզաքար:

— Պատի ծերպերը խցելու (մանր)՝ խիպար:

— Պարսատիկի՝ պարսաքար:

— Սալայատակի՝ սալաքար:

— Սահմանի՝ սահմանաքար, կոպար։

— Սիրտ՝ քարասիրտ:

— Սրելու՝ յեսան։

— Տապալիի՝ վահանակ։

— Տրորելու՝ լեսան:

— Փամփուշտի՝ փամփշտաքար.

— Քարէտախտակի՝ հերձաքար:

— Օդէն ինկած՝ օդաքար, երկնաքար։

Ակատ կամ մոյշ

գոյական (agate) տեսակ մը գաւարզ է (quartz) զանազան տեսակներով:

Ակնվանի կամ վանակն

գոյական (cristal de roche) իր նիւթը ադամանդէն աւելի կակուղ է։

գոյական (améthyste) - գեղեցիկ մանիշակագոյն:

Աստղաքար

գոյական (aventurine) - թուխ դեղին եւ պսպղուն:

գոյական (opale) ծիրանի գօտիի պէս երփներփեան:

Արիւնքար

գոյական Տե՛ս կարմրաքար:

Արծուեքար

գոյական (pierre d'aigle, aetite)։

Բիւրեղաքար

գոյական (béry) - կապոյտ զմրուխտ:

գոյական (corail)։

գոյական (œil de chat) - կորինդոնի տեսակ:

գոյական (malachite)։

Դօդօշի քար

գոյական (crapaud) - ոսկերորակն (borax)։

Եղեգնաքար

գոյական (cornaline) - մսագոյն։

Եղնգաքար

գոյական (onyx) - երփներանգ զուգահեռական գիծերով ակատ:

գոյական (émeraude) - գեղեցիկ կանաչ գոյնով։

Լուսաքար

գոյական (marcassite)։

Լուսնաքար

գոյական (pierre de lune) - ակատի տեսակներէն։

Լրջաքար, լազուարթ

գոյական (lapis - luzuli)։

Կայծ, կայծակն

գոյական (rubis) - փայլուն կարմիր։

Կատուի աչք

գոյական (œil de chat)։

Կարկեհան

գոյական (balais) - կայծակնին բաց վարդագոյնը։

Կարմրաքար

գոյական (hématite) - կարմիր, նաեւ սեւով եւ կանաչով խառն կարմիր:

Հայկական քար

գոյական (pierre d'Arménie) - լազուարթ, երբեմն հողագոյն։

գոյական (olivine կամ péridot) - դեղնորակ կանաչ:

Մարգարիտ

գոյական (perle)։

գոյական Տե՛ս Ամեթովս:

գոյական (hyacinthe) - կարմիրի զարնող դեղնագոյն կամ մանիշակագոյն։

Յասմկաքար

գոյական (jade)։

գոյական (jaspe) - կանաչորակ եւ կարմիր գիծերով ակատ։

Շափիւղայ

գոյական (saphir) - երկնագոյն։

Շողակն, գոհար

գոյական (brillant)։

Ոբսիտաքար

գոյական (obsidiane):

Ոսկեակն, շիկաքար

գոյական (spinelle) - կայծակնին տժգոյն կարմիրը։

Պերոզակն

գոյական (turquoise) - անթափանց կապոյտ։

Սաթ (քէհրիպար)

գոյական (ambre)։

գոյական (sardoine) - թխագոյն ակատ:

գոյական (grenat)։

Սպեսաքար

գոյական (spessartine)։

գոյական Տե՛ս Ակնվանի:

գոյական (rose)։

գոյական (topaze orientale կամ chrysolithe) ոսկեգոյն եւ թափանցիկ։

Յարակից Բառեր

— Քարի հանք՝ քարահանք:

Բաղադրեալ Բայեր

Երկու քարի միջեւ մնալ

չէզոք բայ երկու կրակի միջեւ մնալ, երկու, կողմէ վտանգի մէջ ըլլալ, դժուարութեան մատնուիլ։

Մէկ քարով երկու թռչուն զարնել

ներգործական բայ
1. մէկ այցելութեամբ երկու հոգիի հանդիպիլ միաժամանակ.
2. մէկ գործով երկու նպատակի հասնիլ:

Ոտքը քար առնել

ներգործական բայ ոտքը քարի զարնուիլ:

Քար առնել

ներգործական բայ
1. նարտի մէջ իրեն պատկանող քարերը հաւաքել.
2. այլ խաղերու մէջ՝ հակառակորդին՝ մրցակիցէն քարեր վերցնել (յաղթելու ատեն):

Քար դառնալ

չէզոք բայ
    1. քարի. նման, պնդանալ՝ կարծրանալ.
    2. անկարեկից՝ անբարեացակամ դառնալ.
    3. քար կտրիլ. արձանանալ։

Քար դնել մէկուն առջեւ, քար դնել մէկուն բախտին

ներգործական բայ ձախողեցնել, արգելք ըլլալ:

Քար կտրիլ

ներգործական բայ
    1. քարի նման պինդ դառնալ. պնդանալ, կարծրանալ.
    2. ընդարմանալ.
    3. անշարժանալ, արձանանալ.
    4. քարսիրտ՝ անգութ դառնալ.
    5. ապշահար ըլլալ։

Քար հալեցնել

ներգործական բայ
1. չափազանց աղիողորմ լալ.
2. գութը՝ կարեկցութիւնը շարժել, յամառութիւնը կտրել:

Քար նետել

ներգործական բայ
1. կծու խօսքով դիտողութիւն՝ ակնարկութիւն ընել.
2. հանդարտութիւնը խռովել՝ խանգարել:

Քար ուտել

ներգործական բայ չարքաշ կեանք վարել՝ ապրիլ։

Քար քաշել

ներգործական բայ
1. շատ ծանր՝ յոգնեցուցիչ աշխատանք կատարել (քիչ մը հեգնանք կայ մէջը).
2. չարչարուիլ:

Քար-քարի վրայ չմնալ

չէզոք բայ աւերակ դառնալ, կործանիլ:

Քարէն հաց հանել

ներգործական բայ
1. չարքաշութեամբ՝ չարչարանքով ապրուստը շահիլ.
2. աչքաբաց՝ ճարպիկ ըլլալ։

Քարէ քար իյնալ

չէզոք բայ
1. ամայի տեղեր թափառիլ՝ բան մը փնտռելու համար.
2. չարքաշ կեանք վարել։

Քարը գլխուն տալ

ներգործական բայ զղջալ:

Քարը ծովը իյնալ

չէզոք բայ
1. անյաջողութեան հանդիպիլ. անբախտանալ.
2. ուժը՝ իշխանութիւնը անցնիլ, արժէքը կորսնցնել։

Քարի բռնուիլ

կրաւորական բայ անդադար քար նետել. քար նետելով՝ կռիւ ընել հակառակ կողմին՝ անձին հետ։

Դարձուածքներ

Ամէն քարի տակէն կ՚ելլէ

հնարագէտ՝ ճարպիկ մարդ է։

Քար ըլլայ՝ կը ճայթի

1. ըսածին մարդ չի կրնար դիմանալ, անհանդուրժելի է.
2. վիշտը՝ տագնապը ծանր՝ անկրելի է։

Քարերը կ՚աղաղակեն

որեւէ ձեւով չի պահուիր՝ ծածկուիր, բացորոշ՝ ակներեւ է։

Քարը գլխուդ

դուն ինքդ պիտի կրես վնասը եւ զղջաս ըրածիդ համար:

Թանկագին քարեր.

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 2408

Neu!

(beta)

Ähnliche Wörter

գառ
գար
կար
քայռ

Usage beta 898 citations

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Hold phone in landscape mode or decrease zoom in order to view Usage results

Neu! Explore the usage of the lemma քար or the word form քար in the Corpus of Western Armenian.

Auch für das Wort "քար" Suche in diesen Wörterbüchern:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

(1976) Neu! Հայոց լեզվի հանգաբառարան

Word Structural

(2014) Դպրոցական բառակազմական բառարան

Etymological

(2010) Հայերեն ստուգաբանական բառարան
(2010) Հին հայերենի վերջածանցների ծագումը - [Հայերեն ստուգաբանական բառարան]
(2004) Հայերէն ստուգաբանական առձեռն բառարան
(1995) Մեր արմատները նոր լոյսի տակ
(1926) Հայերէն արմատական բառարան

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

(2009) Միջին հայերենի բառարան

Early Modern Armenian

(2014) Նորահայտ բառեր վաղաշխարհաբարյան աղբյուրներում

Foreign word

Names

(2010) Հայոց ազգանունների բառարան
(2005) Neu! Ծածկանուններ (հայերեն և հայատառ) հայոց պարբերական մամուլում և գրականության մեջ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) Neu! Ծածկանուններ ձեռագիր և խմորատիպ մամուլում (Հայերեն և հայատառ) - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(2005) Neu! Հեղինակներ - [Հայոց ծածկանունների բառարան]
(1973) Neu! Կենսագրական բառարան (հայ մշակույթի գործիչներ)
(1968) Արական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1968) Իգական Անձնանուններ - [Հայոց լեզուի նոր բառարան]
(1942) Հայոց անձնանունների բառարան

Place names

(2011) Տարածված աշխարհագրական տեղանունների ցանկ - [Արեւմտահայերէն-արեւելահայերէն նոր բառարան]
(1986) Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան

Plant names

Specialized

(2015) Հայկական խոհանոցի բառարան
(2013) Neu! Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու
(1987) Հայերենագիտական բառարան
(1979) Տէրունի տօներ - [Ծիսական Բառարան]
(1979) Եկեղեցական իրեղէններ եւ նիւթական առարկաներ - [Ծիսական Բառարան]
(1975) Լեզվաբանական բառարան

Abbreviations

(2021) Neu! Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Զ պրակ]
(2020) Neu! Տառային հապավումներ - [Նոր բառեր. Ե պրակ]
(2007) Հայերենում գործածվող տառային հապավումների բառարան
(1996) Հապավումներ - [Նոր բառերի բացատրական բառարան]