Armenische Rechtschreibprüfung
Erhalten HySpell
 Morphology

Matching Lexemes

 Wörterbuch
ուշք գոյական Ուշադրութիւն, գիտակցութիւն, արթնութիւն:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 370։


ՈՒՇՔ
գոյական
    1. յիշողութիւն։
    2. խելք։

Դարձուածքներ
ուշքի գալ
Տե՛ս ուշաբերիլ։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 398
Neu!
ՈՒՇ
գոյական
    1. խելք, միտք։
    2. ուշադրութիւն, զգուշութիւն։


ՈՒՇ
մակբայ անագան։

Դարձուածքներ
ուշ կամ կանուխ
վաղ կամ անագան։

Source: Յարութիւն Թ. Գայայեան, Բառարան Գանձարան Հայերէն Լեզուի. Գահիրէ: Տպագրութիւն Գալֆա (1938): p. 397
Neu!
ՈՒՇՔ ուշքի, ուշքեր
գոյական
    1. Ուշադրութիւն։
‣ Ուշք դարձրի՞ք յօդուածի վերջին խօսքերի վրայ։
‣ Ուշքդ ո՞րտեղ էր, որ կատուն միսը փախցրեց։
‣ Նա ուշքն ու միտքը տուել է խաղերի։

    2. Խելք, առողջ դատողութիւն, մտքի սթափութիւն։
‣ Զայրոյթից ինքդ քեզ կորցրել ես. ուշքի եկ, տե՛ս, ի՛նչ ես ասում, ի՛նչ ես անում։
‣ Մինչեւ վերջին շունչը ուշքը վրան էր։
‣ Ե՞րբ պէտք է ուշքի գանք, մեր չարն ու բարին հասկանանք։

    3. Գիտակցութիւն, ինքնազգացութիւն, զգալու՝ շարժվելու կարողութիւն։
‣ Երբ տաքութիւնը իջաւ՝ ուշքը վրան եկաւ, աչքերը բացեց, մեզ ճանաչեց։
‣ Երբեմն-երբեմն ուշքը գնում է (ուշաթափվում է)։

Բաղադրեալ Բայեր
Ուշքը գնալ, Ուշքը երթալ, Ուշքը վերնալ
չէզոք բայ Մարել, ուշաթափվել։

Ուշքը վրան գալ, Ուշքի գալ
չէզոք բայ Ուշաթափութիւնից սթափվել, գիտակցութիւնը՝ զգացողութիւնները յետ դառնալ։
‣ Թշնամին այնպիսի հարուածներ է կրել, որ այլեւս չի կարող ուշքի գալ։

Ուշքի բերել
ներգործական բայ Սթափեցնել, նուաղածի գիտակցութիւնը վերադարձնել։

＋գաւառական բառ Ուշքը յետ ոլորել
ներգործական բայ Մէկից երես դարձնել։

Ուշքը կորցնել
չէզոք բայ Խելքը կորցնել, շշմել, շուարել։

Ուշքը մի տեղ գցել
չէզոք բայ Ուշադրութիւնը մի բանի վրայ կենտրոնացնել, ուշքը մի բանի տալ։

Ուշքը վրան պահել
չէզոք բայ Ուշադիր լինել, զգուշանալ, հսկել։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1753
Neu!
(beta)
1. ՈՒՇ ի (ից, կմ ոյ)
(պահլաւերէն ōš, hōš, պարսկերէն hōš, huš, միտք, բանիմացութիւն, զգացողութիւն, խելք)

գոյական
⨀հին նշանակութիւն 1. Խելք, միտք։
⨀հին նշանակութիւն 2. Զգացողութիւն, զգայական ճանաչումն։
⨀հին նշանակութիւն 3. Մտադրութիւն, ուշադրութիւն։
⨀հին նշանակութիւն 4. Յիշողութիւն։
⨀հին նշանակութիւն 5. Յիշատակութիւն։
    6. Տե՛ս Ուշք։

ածական
⨀հին նշանակութիւն 7. Զգաստ, ուշքը վրան, խելօք։

Ածանցական Բառեր
Յո՛ւշ
միջարկութիւն Տե՛ս Իւր տեղում։

Բաղադրեալ Բայեր
⨀հին բառ Ուշ առնել (արարի), ⨀հին բառ Ուշ առնուլ, ⨀հին բառ Ուշ դնել
չէզոք բայ Ուշադիր լինել, դիտել, նկատի ունենալ, ջանալ, հետամուտ լինել։

✽հազուադէպ բառ Ուշ կալ
չէզոք բայ Ուշադրութիւնը դարձնել։

⨀հին բառ Ուշ ունել
չէզոք բայ Մնալ մի բանի, սպասել։

⨀հին բառ Ուշ ի կուրծս առնել (արարի), ⨀հին բառ Ուշ ի կուրծս արկանել
ներգործական բայ Ինքն իւր մէջ լաւ մտածել։

⨀հին բառ Յուշ ածել
ներգործական բայ
    1. Միտքը բերել, յիշել։
    2. Ուրիշի միտքը բերել, յիշեցնել։

⨀հին բառ Յուշ բերել
ներգործական բայ Տե՛ս Յուշ ածել (1)։

⨀հին բառ Յուշ գալ
չէզոք բայ Ուշքի գալ, ուշաբերվել։

⨀հին բառ Յուշ լինել ումեք
չէզոք բայ Մէկի միտքը գալ։

⨀հին բառ Զուշով ածել
ներգործական բայ Տե՛ս Յուշ ածել։

⨀հին բառ Զուշով գալ
չէզոք բայ Տե՛ս Յուշ գալ։

⨀հին բառ Յուշի ունել
ներգործական բայ Մտքումը պահել, յիշել։

Ուշը բերել
ներգործական բայ Տե՛ս Ուշքի բերել։

Ուշը գնալ
չէզոք բայ Տե՛ս Ուշքը գնալ։

Ուշը վրան գալ
չէզոք բայ Տե՛ս Ուշքը վրան գալ։

Դարձուածքներ
⨀հին բառ Ուշ ի կուրծս
մակբայ Ուշքը վրան, խելքը գլուխը, լաւ մտածելով։

⨀հին բառ Յուշ լիցի քեզ
Միտքդ բեր, յիշի՛ր։

✽հազուադէպ բառ Ուշ ապուշ
գոյական Ապշութիւն։

⨀հին բառ Ուշ և ուրուշ
գոյական Ամբողջ ուշադրութիւնը, խելքը միտքը։

Ուշի ուշով, ⨀հին բառ Ուշի մտօք
մակբայ Ամբողջ ուշադրութեամբ։
‣ Նա ուշի ուշով հետեւում է քաղաքական հարցերին։
‣ Ուշի ուշով կարդացի նրանց պատասխանը։


2. ՈՒՇ
(Ուշ՚ից, 4－5. սկզբնապէս՝ յուշ = մինչեւ յիշեցնելը, համեմատել յուշ ածել, յուշ առնել. համեմատել կամաց = ըստ կամաց)

մակբայ ածական
    1. Սովորական կամ պայմանաւորված ժամանակից յետոյ։ Հակառակը՝ Վաղ, ժամանակին։
‣ Ուշ բերեց, հարկ եղաւ մի քանի անգամ յիշեցնել։
‣ Գնացէ՛ք, բայց ուշը չմնաք։
‣ Մենք շատ ուշ իմացանք։
‣ Հիմայ ժամանակը ուշ է, թողնենք վաղուան։
‣ Այս տարի ձմեռը ուշ եկաւ։

    2. Ուշանալու պատճառով աւելորդ դարձած։
‣ Որևէ օգնութիւն արդէն ուշ է, նա հոգեվարքի մէջ է։
‣ Ուշ է ձեր զղջումը։
‣ Ափսոս ուշ իմաց տուիք, երբ արդէն նա գնացած էր։

Դարձուածքներ
Վաղ թէ ուշ
մակբայ Առաջ թէ յետոյ, երբեւիցէ։
‣ Ո՞ւր պիտի գնայ. վաղ թէ ուշ մեր ձեռքը կընկնի։
‣ Վաղ թէ ուշ կիմացվի։

Ուշ-ուշ
մակբայ Երկար ընդմիջումներով, հազիւ։ Հակառակը՝ Յաճախ, շուտ-շուտ։
‣ Հիմայ նա ուշ-ուշ է գալիս մեզ մօտ։
‣ Այսպիսի առատ տարի ուշ-ուշ է պատահում։

Ուշ լինի՝ նուշ լինի
(ասացուած), Թէկուզ ուշ լինի, միայն թէ լաւ՝ կարգին լինի։

Առածներ
Լաւ է ուշ քան երբէք
Գերադասելի է ուշ անելը քան բոլորովին չանելը։
‣ Մի ամիս է՝ նամակին չեմ պատասխանել. հիմայ արդէն ուշ է. －Ո՛չ, պատասխանի՛ր. լաւ է ուշ քան երբէք։

Source: Ստեփան Մալխասեանց, Հայերէն բացատրական բառարան. Երեւան: Հայկական ՍՍՌ Պետական Հրատարակչութիւն (1944): p. 1752
Neu!
(beta)
ՈՒՇՔ
գոյական
    1. խելք, միտք, մտածողութիւն.
    2. առողջ դատողութիւն, ողջմտութիւն, ուշիմութիւն.
    3. զգալու՝ շրջապատը ընկալելու կարողութիւն. զգայական ճանաչում, զգացողութիւն.
    4. ուշադրութիւն, մտադրութիւն.
    5. սթափ վիճակ. զգօնութիւն, արթնութիւն.
    6. յիշողութիւն.
    7. զգալու՝ շարժելու կարողութիւն. գիտակցութիւն, ինքնազգացութիւն:

Բաղադրեալ Բայեր
Ուշք դարձնել, ուշք դնել
ներգործական բայ ուշադրութիւն ընել, ուշադրութիւն դարձնել:

Ուշքը երթալ, ուշք վերնալ
չէզոք բայ
    1. ուշաթափ ըլլալ.
    2. շատ հաւնելով՝ գլուխը դառնալ՝ տարուիլ.
    3. հիանալ, սքանչանալ.
    4. չափազանց շատ ձգտիլ՝ տենչալ.
    5. ուշադրութիւնը շեղիլ:

Ուշքը կորսուիլ, ուշքը կորսնցնել
ներգործական բայ
    1. ուշակորոյս ըլլալ.
    2. խելքը թռցնել՝ տարուիլ.
    3. շուարիլ, շշմիլ։

Ուշքը վրան գալ
չէզոք բայ
    1. գիտակցութիւնը վերականգնիլ, սթափիլ.
    2. գէշ ընթացքէ՝ մոլորութենէ ետ կենալ. զգօնանալ, զգաստանալ։

Ուշքը վրան ըլլալ
չէզոք բայ գիտակցիլ։

Ուշքը վրան պահել
ներգործական բայ
    1. աչալուրջ ըլլալ. զգուշանալ.
    2. զգօն կերպով հետեւիլ՝ հսկել.
    3. հոգատար ըլլալ. հետեւիլ, հոգալ, խնամել:

Ուշքը տանիլ
ներգործական բայ Տե՛ս Ուշքը երթալ:

Ուշքի բերել
ներգործական բայ
    1. գիտակցութիւնը վերադարձնել.
    2. ինքնամոռացութեան վիճակէ հանել.
    3. խելքի բերել. զգօնացնել, սթափեցնել։

Ուշքի գալ
չէզոք բայ
    1. ուշաթափութիւնը անցնիլ.
    2. սթափիլ, արթննալ, զգօնանալ.
    3. ինքնամոռացման՝ մտամոլոր վիճակէ դուրս գալ.
    4. խելքի գալ.
    5. ուշադիր՝ զգաստ ըլլալ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1915
Neu!
(beta)
ՈՒՇ
գոյական Տե՛ս ՈՒՇՔ։


ՈՒՇ
ածական մակբայ
    1. սովորական՝ բնական ժամանակէն ետք.
    2. պայմանաւորուած՝ նշանակուած՝ ժամադրուած ժամանակէն՝ պահէն ետք.
    3. որեւէ բանի վերջնամօտ՝ վերջնամերձ պահը՝ ժամանակահատուածը եղող.
    4. ուշանալու պատճառով աւելորդ դարձած, փափաքելի՝ յարմար ժամանակէն՝ պահէն ուշ տեղի ունեցող՝ եղող՝ բացուող.
    5. որոշ ժամանակէ ետք:

Բաղադրեալ Բայեր
Ուշ մնալ
չէզոք բայ ուշանալ:

Դարձուածքներ
Աւելի լաւ է ուշ քան երբեք
աւելի լաւ է ուշ ընելը՝ կատարելը քան երբեք չընելը։

Ուշ լինի՝ նուշ լինի (կամ՝ անոյշ լինի)
թէպէտ ուշ, միայն թէ լաւ՝ կարգին՝ օրինաւոր ըլլայ:

Ուշ կամ կանուխ
    1. ժամանակը հարց չէ.
    2. անխուսափելի:

Ուշ-ուշ
ընդմիջումներով, հազիւ։

Source: Գնէլ արքեպիսկոպոս Ճէրէճեան, Փարամազ Կ. Տօնիկեան եւ Արտաշէս Տէր Խաչատուրեան, Հայոց լեզուի նոր բառարան. Պէյրութ: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն (1992): p. 1914
Neu!
(beta)
 Usage beta 30 citations 

Usage of matching Word Forms

Usage of matching Lexemes

Auch für das Wort "Ուշք" Suche in diesen Wörterbüchern:

Explanatory

Thesaurus

Western Armenian

Neologisms

Rhyming

Word Structural

Etymological

Dialectal and Idiomatic

Orthographic

Classical Armenian

Middle Armenian

Early Modern Armenian

Foreign word

Names

Place names

Plant names

Specialized

Abbreviations

© 2025 Nayiri. Armenisch wörterbuch besteht aus 17.718 wörter
The site has 144 dictionaries and 3 books.
Deutsch
Նայիրի / Nayiri.com